Sterne – Stars Η μπαλάντα ενός λαού
Παραγωγή: Ανατολική Γερμανία/Βουλγαρία – 1959
Διάρκεια: 92 λεπτά
Είδος: Δράμα
Βαθμολογία: * * * *
Σκηνοθεσία: Konrad Wolf
Πρωταγωνιστούν: Sasha Krusharska, Jürgen Frohriep, Erik S. Klein, Stefan Pejchev, Georgi Naumov, Ivan Kondov, Milka Tuykova.
Υπόθεση: 1943: σε μια κωμόπολη στα νοτιοδυτικά σύνορα της συνεργαζόμενης με τους Ναζί Βουλγαρίας φθάνει ένα τρένο γεμάτο Ελληνοεβραίους με προορισμό το Άουσβιτς. Ανάμεσά τους βρίσκεται και η νεαρή δασκάλα Ρουθ. Όταν την βλέπει ο Γερμανός δεκανέας του χωριού, ένας ευαίσθητος και ονειροπόλος πρώην τραυματίας που έχει σταλεί στα μετόπισθεν και περνάει την ώρα του ζωγραφίζοντας, κάτι μέσα του σαλεύει. Ο έρωτας δεν αργεί να κάνει την εμφάνιση του όμως οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές και η Ιστορία τραβάει το δρόμο της αδιάφορη για τις ψυχές που συνθλίβονται κάτω από το βάρος της.
Πολλές δεκαετίες πριν το Ουζερί Τσιτσάνης, ένας ρωσοσπουδαγμένος νεαρός Γερμανός σκηνοθέτης αποφάσιζε να καταπιαστεί με το ακανθώδες ακόμη ζήτημα των διωγμών των Εβραίων από τους Ναζί. Το αποτέλεσμα ήταν ένα ασπρόμαυρο ποίημα, ένα δυνατό ρομαντικό δράμα για δύο ανθρώπους που συναντήθηκαν σε λάθος χρόνο και λάθος τόπο και πλήρωσαν το τίμημα της ήττας των ανθρωπιστικών αξιών από μια βάρβαρη και ρατσιστική πολεμική μηχανή. Ένας έρωτας ανομολόγητος που στρέφει το βλέμμα στα αστέρια, ψάχνοντας ένα τόπο να σταθεί μακριά από τη θηριωδία των ανθρώπων.
Τολμηρό για την εποχή του εγχείρημα, βάζει στο κάδρο τον διωγμό των Ελληνοεβραίων, κάτι το οποίο δεν άρεσε καθόλου στο τότε επίσημο ελληνικό κράτος το οποίο αρνήθηκε, όπως λέγεται, κάθε συνεργασία με αποτέλεσμα η ταινία να γυρισθεί στη Βουλγαρία. Ήταν ακόμη νωπά τα τραύματα και βέβαια οι ντόπιοι καταδότες και συνεργάτες των Ναζί κυκλοφορούσαν ελεύθεροι, έχοντας καταφέρει να μείνουν στα πράγματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες μέχρι να τολμήσει ένας Έλληνας δημιουργός να μιλήσει για την εξόντωση της ακμάζουσας Εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Το πώς ολοκλήρωσε το εγχείρημα είναι άλλη ιστορία όμως η πρόθεση και η ιδέα πίσω από το Ουζερί Τσιτσάνης ήταν άριστες.
Κι έρχεται από την άλλη ένας Γερμανός αριστερός ιδεολόγος, προερχόμενος από μια χώρα ακόμη μη αναγνωρισμένη διπλωματικά στη Δύση, που τολμούσε να σκαλίσει το πρόσφατο παρελθόν, να θρηνήσει την απώλεια των αξιών σε περίοδο πολέμου αλλά και να εκθειάσει το αντιστασιακό πνεύμα των ντόπιων ανταρτών. Το πώς εξελίχθηκαν αργότερα τα πράγματα στην Ανατολική Ευρώπη, είμαστε πια σε θέση να πούμε ότι είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Αυτά τα «Αστέρια» όμως είναι μια καθαρά Ευρωπαϊκή ταινία, εμφορούμενη από τις παραδοσιακές ανθρωπιστικές αξίες και όχι ταινία προπαγάνδας του ανατολικού μπλοκ, όπως ίσως θα περίμενε κανείς από μια ανατολικογερμανική παραγωγή εκείνης της ψυχρής εποχής.
Η σκηνοθεσία του Κόνραντ Βολφ είναι το μεγάλο ατού της ταινίας. Λυρισμός, εξαιρετική χρήση του βάθους πεδίου, διαλεκτικό μοντάζ αλλά και θαυμάσια ασπρόμαυρη φωτογραφία καθηλώνουν το θεατή ακόμη και σήμερα που η ταινία έχει περάσει στη σφαίρα του κλασσικού. Μια από τις πρώτες και καλύτερες παραγωγές των Studio DEFA, προβάλλεται σήμερα ψηφιακά αποκαταστημένη.
Να σημειωθεί ότι η ταινία υποβλήθηκε για συμμετοχή στο φεστιβάλ Καννών ως Βουλγάρικη παραγωγή αφού η Ανατολική Γερμανία δεν ήταν αναγνωρισμένη και τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, μια πρωτιά για παραγωγή του ανατολικού μπλοκ.
Διανομή: New Star
Στις αίθουσες από 26.05.16
