(M)uchenik (The Student) – Ο Πιστός

Παραγωγή: Ρωσία - 2016 

Διάρκεια: 118 λεπτά 

Βαθμολογία: _{* * * 1/2} 

Είδος: Κοινωνικό

Σκηνοθεσία: Kirill Serebrennikov

Πρωταγωνιστούν: Pyotr Skvortsov, Viktoriya Isakova, Yuliya Aug, Aleksandra Revenko, Aleksandr Gorchilin, Svetlana Bragarnik, Irina Rudniktskaya, Anton Vasilev, Nikolay Roshchin.

Υπόθεση: Ο Βενιαμίν, ένας έφηβος με θρησκευτικές ανησυχίες, μεταμορφώνεται σε σύγχρονο Χριστιανό Ταρτούφο, που αρχίζει να αναστατώνει με τις ερωτήσεις του τόσο τη χωρισμένη μητέρα του στο σπίτι όσο και καθηγητές και συμμαθητές στο σχολείο. «Μπορούν τα κορίτσια να φοράνε μπικίνι στην πισίνα του σχολείου; Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση έχει θέση στο σχολείο; Είναι σωστό η Θεωρία της Εξέλιξης να διδάσκεται στο πλαίσιο των μαθημάτων Φυσικής Ιστορίας; Σε μικρό χρονικό διάστημα όλοι γύρω του θα έχουν αρχίσει να παρασύρονται από τα φλογισμένα ξεσπάσματα του νεαρού Βένια, που γυρνά πάντα με μια Αγία Γραφή στο χέρι. Μόνο η καθηγήτρια Βιολογίας, η Έλενα, θα αντιπαρατεθεί μαζί του και μάλιστα στο δικό του έδαφος, ερχόμενη σταδιακά σε σύγκρουση με τον περίγυρο. 

Χρειάζεται μεγάλη δύναμη, φοβερή τόλμη και πάνω από όλα διαλεκτική σκέψη για να έρθεις αντιμέτωπος με μια ολόκληρη υπερδύναμη και την πανίσχυρη πολιτική και θρησκευτική εξουσία της που οδηγούν ολοταχώς έναν ολόκληρο λαό πίσω σε έναν ανορθολογικό μεσαίωνα. Ο Κίριλ Σερεμπρένικοφ φαίνεται να τα διαθέτει όλα και με το παραπάνω. Με όχημα μια φωτεινή εκπρόσωπο του κόσμου της Επιστήμης και του Ορθού Λόγου (που-ω της πρόκλησης- ίσως να είναι και Εβραϊκής καταγωγής) αντεπιτίθεται στο σκοταδισμό που επιχειρείται να επιβληθεί με όπλο την επιλεκτική και αποσπασματική χρήση των Ευαγγελίων. Ο τρομακτικός Βένια είναι ένας μικρός Ρασπούτιν, ένας επικίνδυνος ζηλωτής που χρησιμοποιεί την Αγία Γραφή όχι για να κηρύξει την χριστιανική αγάπη αλλά για να διαιρέσει, να διαβάλλει, να συκοφαντήσει και να ενσπείρει το μίσος για τον άλλο και το διαφορετικό. Η μόνη που μοιάζει να κατανοεί την τρομακτική του αυτή δύναμη είναι η καθηγήτρια Βιολογίας, η μόνη που έχει ανοσία στην επιδημία θεολογικού σκοταδισμού που έχει απλωθεί στην αχανή Ρωσική γη.

Αυτό που ξεκινά σαν σάτιρα ενός παράλογου κόσμου εξελίσσεται σε κοινωνικοπολιτικό θρίλερ όσο η ώρα περνά και ο μικρός ιεροκήρυκας σκληραίνει τη στάση του. Διαυγές, συναρπαστικό και ανήσυχο για την πορεία μιας χώρας με ένδοξο παρελθόν και σκοτεινό μέλλον, το φιλμ παρακολουθείται με έντονο ενδιαφέρον και κρύβει δυο φοβερές ερμηνείες στον πυρήνα του. Ιδιαίτερα ο πρωταγωνιστής Πιοτρ Σκβορτσόφ συνδυάζει την νεανική ορμή με μια σκοτεινή ενέργεια σε μια ερμηνεία αντάξια του πιο «πειραγμένου» Χολιγουντιανού σταρ, του Μάικλ Σάνον. 

Αφήνω για φινάλε μια σκηνή ανθολογίας: ένα  μάθημα Ιστορίας που εξετάζει τη Σταλινική περίοδο, εστιάζοντας στο αποτελεσματικό management του δικτάτορα ως πρότυπο για τις σημερινές συνθήκες: κορυφαία ερμηνεία για το πολύπλοκο παρόν μια χώρας που πάντα αγαπούσε τους Πατερούληδες. Ίσως η Ρωσική ταινία της χρονιάς. 

Σημείωμα του σκηνοθέτη

Ο «Πιστός» είναι μία ταινία που δείχνει πως η θρησκεία είναι μία μορφή χειραγώγησης. Ο πρωταγωνιστής μου καταφεύγει στη θρησκεία για να μειώσει τον φόβο του και τις ματαιώσεις που δέχεται από τους γύρω του, ελέγχοντάς τους μέσα από τα λεγόμενα των Γραφών. Στη Ρωσία η θρησκεία είναι παντού και έχει γίνει η δεύτερη επίσημη ιδεολογία της χώρας. Όπως στην Αμερική οι ιεροκήρυκες έχουν καταλάβει την τηλεόραση. Οι Ρώσοι προτιμούν να έχουν έναν αρχηγό να ακολουθούν, παρά να σκέφτονται οι ίδιοι για τους εαυτούς τους. Και, παρόλο που η Εκκλησία έχει διαχωριστεί από το Κράτος, η Ορθοδοξία βρίσκεται παντού: στον στρατό, στους θεσμούς, στον πολιτισμό και ειδικά στην εκπαίδευση, υπαγορεύοντας τι είναι καλό και τι είναι κακό. Έτσι και ο πρωταγωνιστής μου ανακαλύπτει ότι ο φανατισμός δίνει δύναμη.  Κανείς δεν τολμά να του αντιτεθεί, παρά μόνο μία άθεη καθηγήτρια. Το σενάριο έχει βασιστεί στο θεατρικό έργο του Μάριους Βον Μάγιενμπεργκ (Marius von Mayenburg), «Μάρτυρας». Διαβάζοντας τη Βίβλο ανακάλυψε μερικές πολύ βίαιες και με διπλό νόημα προτάσεις, που θα μπορούσαν να ερμηνευτούν ως το αντίθετο της αγάπης και της αλληλεγγύης. Οι προτάσεις αυτές χρησιμοποιούνται και στην ταινία, πάντα με αναφορά της πηγής τους, ακριβώς γιατί θεωρώ πως ο θεατής οφείλει να ξέρει από πού προέρχονται, αποκαλύπτοντας συγχρόνως τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να παρερμηνευτούν τα νοήματα της Αγίας Γραφής.

Ο πρωτότυπος Ρώσικος τίτλος "(M)uchenik", με το μ σε παρένθεση, είναι ένα λογοπαίγνιο που συνδυάζει τις λέξεις muchenik (μάρτυρας) και uchenik (μαθητής).

Διανομή: Weird Wave

Στις αίθουσες από 15.12.16