Silence - Σιωπή

Παραγωγή: ΗΠΑ/Ταιβάν/Μεξικό - 2016 

Διάρκεια: 161 λεπτά 

Βαθμολογία: * * * 

Είδος: Περιπέτεια Εποχής

Σκηνοθεσία: Martin Scorsese

Πρωταγωνιστούν: Andrew Garfield, Adam Driver, Liam Neeson, Tadanobu Asano, Ciarán Hinds, Issei Ogata, Shin'ya Tsukamoto, Yoshi Oida, Ryo Kase, Nana Komatsu, Yôsuke Kubozuka. 

Υπόθεση: Δύο Πορτογάλοι ιεραπόστολοι του Τάγματος των Ιησουιτών, ο Σεμπαστιάου Ροντρίγκες και ο Φρανσίσκο Γκαρούπε, φτάνουν κρυφά στην Ιαπωνία του 17ου αιώνα  για να εμψυχώσουν τους καταπιεζόμενους χριστιανικούς πληθυσμούς αλλά και για να ανακαλύψουν τα ίχνη και την αλήθεια πίσω από την αποστασία του μέντορά τους, του έμπειρου ιεραπόστολου Φερέιρα, ο οποίος δεν άντεξε τα πολλαπλά μαρτύρια και αλλαξοπίστησε. O Ροντρίγκες θα βρεθεί, κι αυτός, σύντομα μπροστά σε τρομερά ηθικά διλήμματα αλλά κυρίως μπροστά στη σιωπή του Θεού, ο οποίος μοιάζει να αποδέχεται τα φριχτά βασανιστήρια στα οποία υπόκεινται οι πιστοί Του.

Το 1966 κυκλοφόρησε το ομώνυμο μυθιστόρημα του Σουσάκου Έντο, του διασημότερου Χριστιανού (Καθολικού) Ιάπωνα συγγραφέα του 20ου αιώνα, το οποίο θεωρείται και το αριστούργημά του, βραβευμένο με το βραβείο Τανιζάκι, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Ιαπωνίας. Ο επίσης αφοσιωμένος Καθολικός Μάρτιν Σκορσέζε είχε ανάγει σε όνειρο ζωής να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη. Μετά από 28 ολόκληρα χρόνια λοιπόν το όνειρό του έγινε πραγματικότητα. Είναι αξιοσημείωτο πως ένας τόσο σημαντικός δημιουργός, ο επονομαζόμενος και σημαντικότερος εν ζωή Αμερικανός σκηνοθέτης, χρειάστηκε τόσο χρόνο να εκπληρώσει αυτό του το όνειρο. Η απάντηση βρίσκεται εκεί, στην οθόνη. Μια ταινία επικών διαστάσεων, πέρα από μόδες και εποχές, σκοτεινή, δύσκολη και οπτικά δυσάρεστη, θεαματική, δαπανηρή και περιορισμένης θεωρητικά αποδοχής από το πλατύ κοινό.

Όπως και το μυθιστόρημα έτσι και η ταινία είναι μια μαρτυρία Χριστιανικής πίστης και αποδοχής του μαρτυρίου για τη σωτηρία του κόσμου. Ταυτόχρονα είναι και ένα σχόλιο για την εκκωφαντική σιωπή του Θεού μπροστά σε αυτά τα μαρτύρια των πιστών του. Αυτό που απουσιάζει ή τουλάχιστον δεν υπογραμμίζεται ιδιαίτερα είναι η ουσία του Χριστιανικού δόγματος, όπως τουλάχιστον το αντιλαμβανόμαστε ανατολικά της Ρώμης, η άδολη χωρίς όρους αγάπη. Η έννοια που μεταμόρφωσε τον αρχαίο κόσμο, εδώ έχει παραχωρήσει το πεδίο στη θυσία μέσω του μαρτυρίου για τον εξαγνισμό και την απόσειση της προπατορικής ενοχής. Όλα αυτά τα δογματικά θέματα του Καθολικισμού που απασχολούν τον δημιουργό συσκοτίζουν τις ιστορικές συνθήκες δραστηριοποίησης των ιεραπόστολων ως φορέων ενός δυτικόφερτου και δυσνόητου ηθικού κώδικα σε χώρες όπως η Ιαπωνία που ήταν απόλυτα καλυμμένη από τους δικούς της θεούς και κώδικες τιμής. Στα μέσα του 17ου αιώνα η ραγδαία εξάπλωση του Χριστιανισμού θεωρήθηκε τελικά ιστορικά επικίνδυνη από τις αρχές της Ιαπωνίας, ως ιμπεριαλιστική προπαγάνδα και έτσι ξεκίνησε ένας απηνής διωγμός που κράτησε αρκετά χρόνια και που δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από τους αντίστοιχους διωγμούς των αρχαίων Ρωμαίων κατά των πρώτων Χριστιανών. Ο τρόπος που παρουσιάζονται οι Ιαπωνικές αρχές όντως συνδυάζει στοιχεία πολιτικής ευφυίας του Ρωμαϊκού imperium με τη γνώριμη σκληρότητα των μαχητών του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Σαδιστές και βίαιοι αλλά και πανούργοι και εφευρετικοί οδήγησαν πλήθος κρυφοχριστιανών Ιαπώνων στο θάνατο ή στην αποστασία. Αυτή την αποστασία επιδίωξαν και για τον ήρωά μας τον στρατιώτη του Ιησού, Ροντρίγκεζ, μετατρέποντάς τον από Ιησού σε Ιούδα. Και όπως του είπαν χαρακτηριστικά, δεν είναι αυτοί που τον νίκησαν αλλά η Ιαπωνία η ίδια, αυτός ο κινούμενος βάλτος όπου είναι αδύνατον να καρποφορήσει πνευματικός σπόρος. Ένας καταραμένος βάλτος λοιπόν το Ναγκασάκι, περιοχή που διαδραματίζεται η ταινία. Μήπως για αυτό το Χριστιανικό αίμα τιμωρήθηκε άραγε 300 χρόνια αργότερα με ολοσχερή εξολόθρευση;

Η μακρόσυρτη μεγαλοπρέπεια της ταινίας δεν μπορεί βέβαια να καλύψει τη διφορούμενη ιδεολογία της. Το τάγμα των Ιησουιτών δεν έχει μείνει στην Ιστορία μόνο για τις αρετές του, την ίδρυση σχολείων και την αφοσίωσή του στις Χριστιανικές αρχές ενάντια στην Προτεσταντική μεταρρύθμιση. Η λέξη μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο προσβλητική σαν χαρακτηρισμός στη χώρα μας, υποδηλώνοντας άνθρωπο διπρόσωπο, υποκριτή και δολοπλόκο. Τυχαίο; Άδικο; Οι γνώμες και απόψεις διίστανται. Να σημειώσουμε μόνο ότι ο σημερινός, εξαιρετικά δημοφιλής και ανθρώπινος, Πάπας Φραγκίσκος, προέρχεται από τις τάξεις των Ιησουιτών. Και η ταινία του Σκορσέζε έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Νοέμβριο που μας πέρασε, που αλλού, στο Βατικανό.

Ο νεαρός Άντριου Γκάρφιλντ μπορεί να κυριαρχεί στην ταινία ως Ροντρίγκες, κάνοντας φέτος ένα ερμηνευτικό χριστιανικό double μετά το Hacksaw Ridge του Μελ Γκίμπσον, όμως είναι ο Ισέι Ογκάτα ο μέγας Ιάπωνας ερμηνευτής που κλέβει την παράσταση ως άρχοντας Ινουέ. Αλλά και ο πανύψηλος Άνταμ Ντράιβερ κάνει πολύ αισθητή την παρουσία του ως Γκαρούπε, ένα ρόλο για τον οποίο ο ήδη λεπτός ηθοποιός έχασε 25 κιλά ακόμη, εξαϋλώνοντας σχεδόν την παρουσία του.

Μαρτυρία Χριστιανικής πίστης ή απολογία Δυτικού Ιμπεριαλισμού, αυτή η ιδιαίτερη ταινία του κατά τα λοιπά πολυαγαπημένου δημιουργού, ένα είναι σίγουρο ότι κατορθώνει. Να αφήνει ανεξίτηλο το καλλιτεχνικό της σημάδι σε όσους τη δουν. Για καλό ή για κακό…

Το βιβλίο κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ με πρόλογο από τον Martin Scorsese.

Διανομή: Σπέντζος Φιλμς

Στις αίθουσες από 05.01.17