Night will fall – Θα Πέσει η Νύχτα

Παραγωγή: Βρετανία - 2014 

Σε συμπαραγωγή με ΗΠΑ/Ισραήλ/Δανία 

Διάρκεια: 75 λεπτά 

Βαθμολογία: _{* * * 1/2} 

Είδος: Ντοκιμαντέρ

Σκηνοθεσία: Andre Singer

Αφήγηση: Helena Bonham Carter

Εμφανίζονται: Leonard Berney, George Leonard, Anita Lasker-Wallfisch (επιζήσασα του Bergen-Belsen), Branco Lustig κ.α.

Υπόθεση: Βασισμένη στο μόνο ντοκιμαντέρ που γύρισε ο Άλφρεντ Χίτσκοκ German Concentration Camps Factual Survey / Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης – Πραγματική έρευνα το οποίο γυρίστηκε το 1945, η ταινία αποτελεί μια μοναδική εμπειρία από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα από τη χρήση εξαιρετικού αρχειακού υλικού και μαρτυριών από τους επιζώντες, αλλά και τους απελευθερωτές, η ταινία μιλάει για τις απόπειρες τεκμηρίωσης των σχεδόν απίστευτων σκηνών με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι οι Σύμμαχοι κατά την απελευθέρωση. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει πώς μία ομάδα από κορυφαίους σκηνοθέτες, ανάμεσά τους ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Σίντνεϊ Μπέρνσταϊν και ο Ρίτσαρντ Κρόσμαν, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να κάνουν μια ταινία που θα παρείχε αδιάψευστα στοιχεία για όσα ανακάλυψαν οι Σύμμαχοι.

70 χρόνια μετά, οι σοκαριστικές on the spot εικόνες από τις ναζιστικές θηριωδίες για τις οποίες ο Γερμανικός λαός «δεν είχε ιδέα», έρχονται στο φως. Το όνομα ενός Χίτσκοκ, μεγάλης κινηματογραφικής διασημότητας της εποχής εκείνης, δεν στάθηκε αρκετό για να επιτραπεί τότε στο πλατύ κοινό να έρθει σε επαφή με την απόλυτη κτηνωδία. Η πολιτική βλέπετε… Οι συσχετισμοί δυνάμεων που άλλαζαν αμέσως μετά τον Πόλεμο, εισάγοντας την ανθρωπότητα στην ψυχροπολεμική περίοδο. Τα νέα σχέδια των Συμμάχων για την κατεστραμμένη Γερμανία δεν επέτρεψαν τη δημοσιοποίηση αυτής της φρίκης, τουλάχιστον τότε. Από τότε πολύ νερό κύλησε στο αυλάκι, η ιστορία μαθεύτηκε, ιστορικοί-αρνητές της πραγματικότητας εμφανίστηκαν, το παραπέτασμα έπεσε και το φίδι του ναζισμού αναγεννήθηκε. Ποιο είναι λοιπόν το αντίδοτο και γιατί είναι χρήσιμο ένα ντοκιμαντέρ σαν αυτό σήμερα; Μα η μνήμη, η καταγραφή των γεγονότων στο μαζικό υποσυνείδητο, ο συσχετισμός των θηριωδιών εκείνης της εποχής με όσες διαπράττονται ακόμη σήμερα στο όνομα του Θεού, της ιδεολογίας, της φυλής, του ο,τιδήποτε. Γιατί η αποσιώπηση, η λήθη ισοδυναμούν με θανατική καταδίκη. Με νύχτα που αναπόφευκτα θα πέσει ξανά.

Ωμό, ακατέργαστο το υλικό του φιλμ που περνάει από το ειδυλιακό παστοράλ τοπίο του γραφικού Μπέργκεν Μπέλζεν στους σωρούς των σκελετωμένων πτωμάτων που αναδίνουν μια φοβερή δυσωδία πίσω από τους όμορφους λόφους. Πολύ αξιόλογη η επιλογή του υλικού που συνθέτει αυτό το επίσης συγκλονιστικό ντοκουμέντο. Από αυτά που δεν χάνονται με τίποτα…

Η ιστορία πίσω από το ντοκιμαντέρ

Όταν οι βρετανικές, οι σοβιετικές και οι αμερικάνικες δυνάμεις μπήκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης το 1945, ο στρατός και οι εικονολήπτες των επίκαιρων κατέγραψαν τις φρικιαστικές εικόνες, με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι. Αργότερα, ο Σίντνεϊ Μπέρνσταϊν του Υπουργείου Πληροφοριών της βρετανικής κυβέρνησης και η ομάδα του, μεταξύ των οποίων ο σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ, επεξεργάστηκαν το φιλμικό υλικό, πραγματοποιώντας παράλληλα γυρίσματα στο Μπέργκεν-Μπέλζεν, το Νταχάου και το Άουσβιτς, για να δημιουργήσουν μια επώδυνη ταινία με τίτλο Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα.

Αυτό το ντοκιμαντέρ του Αντρέ Σίνγκερ Σίνγκερ (παραγωγός του βραβευμένου The Act of Killing του Τζόσουα Οπενχάιμερ) αποκαλύπτει την μέχρι εκείνη την εποχή ανείπωτη ιστορία του βαθιά συγκινητικού ντοκιμαντέρ του 1945. Το «Θα πέσει η νύχτα»  αντιπαραθέτει πρωτογενές υλικό και σκηνές από το ντοκιμαντέρ του 1945 με μαρτυρίες από τους επιζώντες, τους στρατιώτες που τους απελευθέρωσαν και τους σκηνοθέτες που κατέγραψαν αυτές τις φρικτές εικόνες. Τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος (Τρίτη 27 Γενάρη 2017) η ταινία προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον κόσμο.     

Τον Δεκέμβρη του 2008, το Βασιλικό Πολεμικό Μουσείο ανακάλυψε το υλικό που έλειπε και ξεκίνησε το φιλόδοξο πρότζεκτ να ψηφιοποιήσει, αποκαταστήσει και ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ «Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα». Η ολοκληρωμένη ταινία περιλαμβάνει σπαρακτικές συνεντεύξεις με επιζώντες, στρατιώτες, ιστορικούς και αρχειονόμους, που παρουσιάζονται μαζί με το αποκατεστημένο και σπάνιο αρχειακό φιλμικό υλικό, καθώς και τις καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων. 

Διανομή: Filmcenter Trianon/Θάνος Λαμπρόπουλος 

Στην αίθουσα ΤΡΙΑΝΟΝ από 20.04.17 

Συζήτηση στρογγυλής τράπεζας

Την Παρασκευή 21 Απριλίου στις 22:00 στον κινηματογράφο Τριανόν θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα την τεκμηρίωση του Ολοκαυτώματος και την ιστορία του ντοκιμαντέρ «Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα», πάνω στο οποίο βασίστηκε το «Θα πέσει η νύχτα».

Εισηγητές/Εισηγήτριες:

Σταύρος Ζουμπουλάκης, συγγραφέας/εκδότης

Ιφιγένεια Καλαντζή, κριτικός/θεωρητικός κινηματογράφου

Χρήστος Μήτσης, κριτικός κινηματογράφου

Συντονίζει ο Θάνος Λαμπρόπουλος, παραγωγός/διανομέας

Διαβάστε περισσότερα για την ιστορία του ντοκιμαντέρ και την αποκατάστασή του στις ιστοσελίδες: 

Imperial War Museum https://goo.gl/vmwNHK 

BFI http://www.bfi.org.uk/news-opinion/news-bfi/features/night-will-fall-story-file-number-f3080