Ο Γιος της Σοφίας

Παραγωγή: Ελλάδα/Γαλλία/Βουλγαρία – 2017 

Διάρκεια: 111 λεπτά   

Βαθμολογία: _{* * *} 

Είδος: Δράμα 

Σκηνοθεσία: Ελίνα Ψύκου 

Πρωταγωνιστούν: Victor Khomut, Valery Tscheplanowa, Θανάσης Παπαγεωργίου,  Artemios Havalits, Αρετή Σεϊδαρίδου, Υβόννη Μαλτέζου, Μαρία Φιλίνη, Μαρίνος Βεσλεμές και ο Χρήστος Στέργιογλου. 

Υπόθεση: Είναι καλοκαίρι του 2004: ο 11χρονος Μίσα φτάνει από τη Ρωσία στην Ελλάδα για να επανασυνδεθεί μετά από πολύ καιρό με τη μητέρα του, Σοφία, που εργάζεται ως οικιακή βοηθός. Αυτό που δεν του έχει πει όμως η μητέρα του είναι ότι στην Αθήνα τον περιμένει ένας νέος πατέρας. Καθώς η Ελλάδα ζει το Ολυμπιακό της όνειρο, ο Μίσα, αποκομμένος από το φυσικό του περιβάλλον σε μια άγνωστη για αυτόν χώρα, θα βυθισθεί στη φαντασία του και στις σκοτεινές γωνίες των αγαπημένων του παραμυθιών, έχοντας απέναντί του το νέο του πατέρα, έναν ηλικιωμένο που μιλά μια ακατανόητη γλώσσα και του λέει τα πιο παράξενα γι αυτόν πράγματα. Γιατί το παρελθόν είναι ένδοξο και το απώτερο παρελθόν ακόμη πιο «ένδοξο», για τον ηλικιωμένο συνταξιούχο τηλεοπτικό αστέρα (χουντικών προφανώς καταβολών) που έχει παντρευτεί τη Σοφία, τη χήρα οικιακή βοηθό του από τη Ρωσία. Ο μικρός Μίσα καταφθάνει πάνω στην τελευταία αναλαμπή δόξας για την Ελλάδα, αγνοώντας την Ιστορία και το παρόν της χώρας και διεκδικώντας με πάθος την αποκλειστικότητα της μητέρας του. Η σύγκρουση, μέσα σε ένα κλίμα παραλόγου και σουρεαλιστικών φαντασιώσεων του αμίλητου μικρού Ρώσου, έρχεται μοιραία… 

Η δεύτερη ταινία της Ελίνας Ψύκου μετά την Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά είναι πολύ εντυπωσιακή οπτικά, σωστά δομημένη σκηνοθετικά αλλά όχι πάντοτε σαφής στις εμφανώς πολλαπλές και συχνά αλληγορικές σεναριακές προθέσεις της. Καταρχήν η αγάπη κρύβει κτητικότητα και ασυναίσθητη βία και το οιδιπόδειο δεν έχει πατρίδα. Δύο εξίσου αλλόκοτοι κόσμοι συγκρούονται για την καρδιά της συζύγου και μητέρας. Από τη μια ο ηλικιωμένος τηλεστάρ με τις εθνικοπατριωτικές κορώνες του που διεκδικεί μάταια μια πρόσκαιρη ηγεμονική θέση τόσο στο σπίτι του όσο και για λογαριασμό της πατρίδας του κι από την άλλη ο Μίσα που μέσα από την αρκουδίσια του φαντασίωση διεκδικεί με πάθος αλλά μάταια τη χαμένη δόξα της Ρωσικής ψυχής και την διαλυμένη όπως και η πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση οικογένειά του. Ομόκεντροι ολυμπιακοί κύκλοι ανάμεσα σε Μόσχα και Αθήνα και στη μέση η Σοφία ως αντικείμενο λατρείας και διεκδίκησης. Η σκληρή πραγματικότητα που εκπροσωπείται από τους πρόωρα ανεπτυγμένους νέους φίλους που κάνει ο Μίσα έρχεται να προσγειώσει με ειρωνεία τη σουρεαλιστική φαντασία του μικρού ήρωα στην ακατανόητη πραγματικότητα μιας ξένης και αφιλόξενης χώρας. 

Όπως σημειώνει η ίδια η σκηνοθέτης: «O Γιος της Σοφίας, είναι μια ιστορία για το πώς η ανικανότητα έκφρασης της αγάπης, η ανικανότητα αποδοχής της ή η παντελής έλλειψή της μπορεί να μετουσιωθεί σε βία. Βία φυσική και βία συμβολική. Μια ιστορία για τον βίαιο τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, για τον τρόπο που η μαμά-πατρίδα εκπαιδεύει τους αυριανούς πολίτες της, μια ιστορία για τη βία που υπόκειται ένα ψάρι που το βγάζουν από τη γυάλα του, για την κρυφή βία της οικογενειακής αγάπης, για την διαμόρφωση ταυτότητας, εθνικής, σεξουαλικής, θρησκευτικής, γλωσσικής, πολιτικής. […] Το ιστορικό και κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο εξελίσσεται η ιστορία είναι το καλοκαίρι του 2004, το καλοκαίρι που στην Αθήνα εκτυλίχθηκαν οι Ολυμπιακοί αγώνες. Μια στιγμή που σηματοδοτεί το ζενίθ της κοινωνικο-οικονομικής ανύψωσης της Ελλάδας και άρα - ιστορικά πια κρίνοντας την - η στιγμή που συμβολικά ορίζει το τέλος της εθνικής μας αθωότητας με τρόπο αντίστοιχο με αυτόν του τέλους της αθωότητας του 11χρονου γιού της Σοφίας. Στο τέλος της ταινίας τίποτα δεν θα είναι πια ίδιο. Ούτε για την Ελλάδα, ούτε για τον Μίσα».   

Ωστόσο, παρά το αρκετά δηκτικό χιούμορ και την επιτυχημένη «μαγική» ατμόσφαιρα, είναι δύσκολο για τον Έλληνα θεατή να ταυτισθεί ή έστω να ενδιαφερθεί για τον νεαρό Μίσα που όπως ερμηνεύεται σχεδόν βουβά και θυμωμένα από τον Βικτορ Κόμουτ δεν δίνει πολλά περιθώρια συμπάθειας και κατανόησης. Αντίθετα η εξαιρετική Βάλερι Τσεπλάνοβα στο ρόλο της Σοφίας βγάζει όλη την καρτερία μιας γυναίκας που θυσιάζεται για την επιβίωση και το μέλλον του παιδιού της. Όσο για τον σπουδαίο δημιουργό του Θεάτρου Στοά Θανάση Παπαγεωργίου, αυτή η σπάνια κινηματογραφική του εμφάνιση στο ρόλο του κυρίου Νίκου δεν θα μπορούσε να βρει ιδανικότερο εκφραστή.  Και μπορεί η ταινία της Ελίνας Ψύκου να έχει κυρίως Ελληνική εθνικότητα αλλά κοιτάζει τη χώρα από απόσταση αφού σ αυτήν η Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως μια ξένη και αλλόκοτη χώρα, που παίρνει εφιαλτικές διαστάσεις στα μάτια του μικρού Μίσα. Κάτι που ίσως κοστίσει σ αυτή την άρτια και καλοσκηνοθετημένη διεθνή συμπαραγωγή το εγχώριο κοινό της.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ της Tribeca όπου και απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Διεθνές Διαγωνιστικό Πρόγραμμα. Στη συνέχεια προβλήθηκε ανάμεσα σε άλλα στο Φεστιβάλ του Σαράγεβο όπου κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας CICAE από τη Διεθνή Ένωση Καλλιτεχνικών Αιθουσών, στο Φεστιβάλ Eurasian Bridges στη Γιάλτα όπου απέσπασε το Grand Prix της διοργάνωσης, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας και σε πολλά άλλα φεστιβάλ, κάνοντας την ελληνική της πρεμιέρα στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. 

Διανομή: One from the Heart 

Στις αίθουσες από 30.11.17