1968

Παραγωγή: Ελλάδα – 2018

Διάρκεια: 94 λεπτά

Βαθμολογία: * * *

Είδος: Δραματοποιημένο Ντοκιμαντέρ 

Σκηνοθεσία: Τάσος Μπουλμέτης

Πρωταγωνιστούν: Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Αντώνης Καφετζόπουλος, Γιώργος Μητσικώστας, Στέλιος Μάινας, Μανώλης Μαυροματάκης, Βασιλική Τρουφάκου, Γιάννης Βούρος, Ορφέας Αυγουστίδης, Θέμης Πάνου, Ταξιάρχης Χάνος, Αντώνης Αντωνίου, Ερρίκος Λίτσης, Θοδωρής Κατσαφάδος, Γιώργος Σουξές, Αλέξανδρος Αμερικάνος, Αλέξανδρος Μούκανος, Μαρία Αντουλινάκη, Γιώργος Βουρδαμής.

Υπόθεση: 4 Απριλίου 1968. Μια ιστορική βραδιά για την Ελλάδα. Για πρώτη φορά μια ελληνική ομάδα μπάσκετ φθάνει στον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου. Ο αγώνας ανάμεσα στην ΑΕΚ και τη Σλάβια Πράγας ξεκινά σε ένα φωταγωγημένο Καλλιμάρμαρο γεμάτο από χιλιάδες κόσμο. Μια ιστορική ομάδα που ιδρύθηκε από ξεριζωμένους Κωνσταντινουπολίτες που ήθελαν να κρατήσουν ζωντανή την Ιστορία τους. Τον αγώνα περιγράφει ο Βασίλης Γεωργίου και αναμεταδίδεται μέσα από εκατομμύρια ραδιόφωνα και τρανζίστορ της εποχής. Παράλληλα με τον αγώνα κάποιοι άνθρωποι ζουν τις δικές τους ιστορίες, όλες συνυφασμένες με την εξέλιξη του ματς. Μία ερωτευμένη κοπέλα κάνει πρόβα νυφικού μπροστά στον καθρέφτη της, ενώ ο μελλοντικός γαμπρός βρίσκεται περιέργως σε απόγνωση κάθε φορά που η ελληνική ομάδα σκοράρει. Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων θυμάται την πατρίδα που άφησε πίσω.  Ένας νεαρός κομμουνιστής κρατούμενος πανηγυρίζει με κάθε πόντο που σκοράρει η ΑΕΚ και σε ένα πρακτορείο ΠΡΟΠΟ έχουν μαζευτεί μια χούφτα άνθρωποι ο καθένας με τα δικά του τραύματα και απωθημένα. Ένα λεωφορείο εκτελεί το τελευταίο δρομολόγιο της Περιμετρικής Γραμμής. Μέχρι το τέλος της βραδιάς, η ιστορία της Ελλάδας (αθλητική και μη) θα αλλάξει για πάντα. 1968, μια χρονιά που εκτός από την Ελλάδα της δικτατορίας άλλαξε για πάντα και την ιστορία του κόσμου.

Μια ταινία που ξεκίνησε ως παραγγελία για την επετειακή αναβίωση μιας ιστορικής νίκης ενός αθλητικού συλλόγου εξελίχθηκε σε κάτι ευρύτερο, με γνώμονα την γενικότερη ιστορική πραγματικότητα της εποχής τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Το 1968 ήταν μια χρονιά που σημαδεύτηκε από εξεγέρσεις, πολιτικές ταραχές και κοινωνικές ανατροπές. Στην Ελλάδα ήταν η πρώτη ουσιαστικά χρονιά μιας σκληρής δικτατορίας που έψαχνε να βρει ένα κοινωνικό πρόσωπο και νόμιζε ότι το βρήκε στον αγώνα μιας μικρής εγχώριας ομάδας μπάσκετ ενάντια σε ένα αθλητικό θηρίο του τότε ανατολικού μπλοκ. Μέγα λάθος γιατί ο αγώνας της ΑΕΚ των φτωχόπαιδων και των απλών φιλότιμων ανθρώπων του αθλητισμού, ο αγώνας του Αμερικάνου και του Τρόντζου εναντίον φτασμένων αθλητών, κορυφαίων του αθλήματος στην Ευρώπη, εξελίχθηκε σε σύμβολο εθνικής ανάτασης και ενωτικού ξεσπάσματος χαράς εναντίον ενός καταπιεστικού καθεστώτος. Γιατί η απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των 7 ατόμων που ίσχυε τότε δεν μπορούσε να βρει εφαρμογή σε ένα τόσο μεγάλο αθλητικό γεγονός που μάζεψε 80 χιλιάδες ανθρώπους (οπαδούς όχι μόνο της ΑΕΚ αλλά και όλων των ομάδων) που αισθάνθηκαν να ξαναγεννιούνται για μια νύχτα ξεφεύγοντας από τον «γύψο» του καθεστώτος. Μια συνάθροιση που πέρασε στο βιβλίο Γκίνες και άγγιξε μέσα από τα τρανζίστορ της εποχής εκατομμύρια Έλληνες.

 

Η ταινία είναι δομημένη γύρω από την ανασύσταση του ίδιου του αγώνα όπως έχει καταγραφεί ραδιοφωνικά και όσο τρέχει το σκορ, παρεμβάλλονται εμβόλιμα σχόλια και συνεντεύξεις επιζώντων αθλητών της εποχής που αποτυπώνουν το κλίμα της περιόδου και το παρασκήνιο του αγώνα καθώς και μικρές καθημερινές ιστορίες, άλλες συγκινητικές κι άλλες αστείες, όλες τους συνδεδεμένες με την επίδραση της μυθικής ραδιοφωνικής διήγησης του Βασίλη Γεωργίου στον ψυχισμό εκείνης της βραδιάς. Ένας δύσκολος συνδυασμός ντοκουμέντου και δραματουργίας τον οποίο ο Μπουλμέτης καταφέρνει με άνεση ως επί το πλείστον να κρατήσει σε αφηγηματική ισορροπία, υποσκάπτοντας συνεχώς το σύνολο με χαμηλότονα αλλά δηκτικά κοινωνικοπολιτικά σχόλια και παρεμβολές διεθνών γεγονότων της εποχής. Η εγγενής νοσταλγία του θέματος, αν και τείνει κατά διαστήματα να παρεκτραπεί σε λαϊκίστικα μονοπάτια, αποδυναμώνεται από αυτό τον καταιγισμό καίριων πολιτικών σχολίων που συχνά προσγειώνουν απότομα τον θεατή στην σκληρή πραγματικότητα μιας χώρας υπό στρατιωτική κατοχή. Το 1968 γίνεται έτσι ένα μεγάλο κοινωνικό fresco που αντανακλά τον ελληνικό ψυχισμό καθώς έρχεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του, με όλα του τα προτερήματα και τα ελαττώματα, με την τραυματική του σχέση με την Ιστορία και την αδράνειά του μπροστά σε ένα σκοτεινό μέλλον. Καλή ώρα όπως και τώρα…

Και θα πρέπει να τονίσουμε ότι το 1968, ακόμη και αν είναι ταινία-παραγγελία, δεν είναι μια ταινία για τον θρίαμβο της ΑΕΚ ούτε απευθύνεται στα σύγχρονα οπαδικά ήθη. Είναι μια ταινία για την ευρύτερη έννοια του αθλητικού πνεύματος τουλάχιστον όπως το αντιλαμβάνονταν πριν την εποχή των μπίζνες και για μια στιγμή ανάτασης στην πορεία μιας χώρας μέσα στο σκοτάδι της δικτατορίας. 50 χρόνια μετά, ο μόνος λόγος για να γιορτάσουμε είναι ο αθλητικός θρίαμβος. Το σκοτάδι παραμένει, παραλλαγμένο.

Σε ερμηνευτικό επίπεδο η ταινία ευτυχεί να διαθέτει αξιόλογους καλλιτέχνες σε μικρούς χαρακτηριστικούς ρόλους, όπως ο συγκλονιστικός Στέλιος Μάινας στον σχεδόν βουβό ρόλο ενός επιβάτη λεωφορείου. Σε καλλιτεχνικό επίπεδο το αποτέλεσμα είναι πολύ ικανοποιητικό, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τα εγχώρια μεγέθη παραγωγής.

Ένα φιλμ καλογυρισμένο, συγκινητικό και πολιτικά αιχμηρό που ίσως σηματοδοτεί την καλύτερη στιγμή του δημιουργού της Πολίτικης Κουζίνας. Αυτή τη φορά η συνταγή πέτυχε…

Οι συντελεστές

Σενάριο - Σκηνοθεσία: Τάσος Μπουλμέτης

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Δασκαλοθανάσης

Μοντάζ: Λάμπης Χαραλαμπίδης

Μουσική: Ευανθία Ρεμπούτσικα

Σκηνογράφος: Αθηναία Σπηλιωτάκου

Ενδυματολόγοι: Εβελίνα Δαρζέντα - Δάφνη Κολυβά

Βοηθός Σκηνοθέτη: Αρσένης Πολυμενόπουλος

Μακιγιάζ: Κατερίνα Μιχαλούτσου

Ήχος: Δημήτρης Αθανασόπουλος

Sound Design: Χρήστος Γούσιος

Μιξάζ: Κώστας Βαρυμποπιώτης

Sfx: Magikon

Οργάνωση Παραγωγής: Ματθαίος Βούλγαρης

Executive Producers: Κώστας Λαμπρόπουλος - Γιώργος Κυριάκος

Παραγωγή:  AEK BC & Mάκης Αγγελόπουλος, σε συμπαραγωγή με την  Όνιον Φιλμς E.E.

Εκτέλεση Παραγωγής: Viewmaster Films, Μεγάλος Χορηγός: ΟΠΑΠ

Διανομή: Feelgood Entertainment

Στις αίθουσες από 25.01.18