Grain - Σπόρος
Παραγωγή: Τουρκία - 2017
Συμπαραγωγοί: Γερμανία/Σουηδία/Γαλλία/Κατάρ
Διάρκεια: 123 λεπτά
Βαθμολογία: * * * ½
Είδος: Φαντασίας
Σκηνοθεσία: Semih Kaplanoglu
Πρωταγωνιστούν: Jean-Marc Barr, Ermin Bravo, Grigoriy Dobrygin, Cristina Flutur, Lubna Azabal, Mila Böhning, Hal Yamanouchi, Jarreth J. Merz, Nike Maria Vassil.
Υπόθεση: Βρισκόμαστε στο μέλλον, σε μια κοινωνία δυστοπική όπου οι καλλιέργειες έχουν καταστραφεί και η ανθρωπότητα ζει διαιρεμένη ανάμεσα σε οχυρωμένες πόλεις και μολυσμένες έρημες εκτάσεις κατοικημένες από πολυεθνικούς πρόσφυγες. Ο Καθηγητής Γενετικής Έρολ Έριν εργάζεται για την εταιρεία γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών Novus Vita που εδρεύει σε μια πόλη προστατευμένη από θανατηφόρα μαγνητικά τείχη. Οι καλλιέργειες της πόλης έχουν πληγεί από άγνωστη αιτία. Στη διάσκεψη της Εταιρείας ο Έρολ μαθαίνει για τον καθηγητή Τσεμίλ Άκμαν και τις ανακαλύψεις του σχετικά με τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών. Ο καθηγητής έχει εξαφανισθεί πέρα από τα τείχη και ο Έρολ αποφασίζει να περάσει παράνομα στην Νεκρή Γη και να τον αναζητήσει. Το ταξίδι αυτό θα ανατρέψει όλα όσα γνώριζε μέχρι τότε.
Η νέα ταινία του Σεμίχ Καπλάνογλου, πολλά χρόνια μετά το βραβευμένο με την Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου Μέλι, είναι μια εκθαμβωτικά μονόχρωμη σπουδή πάνω στο μεταφυσικό και μυστικιστικό σύμπαν του Ταρκόφσκι που ξεκινάει από την επιστημονική φαντασία και καταλήγει στον ισλαμικό μυστικισμό των Σούφι. Μια ιστορία για τη σχέση του ανθρώπου με τη γη και το σύμπαν που τον περιβάλλει, εμπνευσμένη από τμήματα του Κορανίου αλλά και της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, μεγαλειώδης σκηνοθετικά αλλά και κάπως δυσνόητη σεναριακά (τουλάχιστον για το δυτικό κοινό που αγνοεί τις μυστικιστικές παραλλαγές του Ισλάμ).
Ο Καπλάνογλου εκφράζει την αγωνία του για τις αλόγιστες συνέπειες της ανθρώπινης επέμβασης στο περιβάλλον μέσω της γενετικής αλλά και την απογοήτευσή του για την απομάκρυνση του σύγχρονου ανθρώπου (ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας) από την πνευματικότητα και τη σύνδεση με τη φύση. Αναζητώντας το «ανθρώπινο σωματίδιο» οι δύο καθηγητές, δάσκαλος και μαθητής, φθάνουν στα όρια του θεϊκού καθώς αμφιταλαντεύονται συνεχώς ανάμεσα στην «ανάσα ή τον σπόρο» ως πηγή κάθε ζωής.
Αργή (βασανιστικά ίσως για μερίδα του κοινού) αλλά απέραντα γοητευτική ταινία, παρά τις νοηματικές δυσκολίες της και κάποιες σεναριακές ευκολίες λόγω ενός κατά διαστήματα έντονου διδακτισμού, έρχεται να προσελκύσει νέους πιστούς στο φορμαλιστικό κινηματογραφικό σύμπαν ενός μάλλον θρησκευόμενου (όπως και ο Ταρκόφσκι) δημιουργού, που παίρνει την έμπνευσή του από τους μεγάλους κλασσικούς της 7ης τέχνης, απορρίπτοντας το μοντέρνο σινεμά της ύλης και της διασκέδασης. Όπως όλες οι ταινίες του Καπλάνογλου έτσι και ο Σπόρος είναι πάνω από όλα μια οπτικοακουστική εμπειρία που αντιλαμβάνεσαι περισσότερο με τα μάτια της ψυχής παρά με τον ορθό λόγο.
Σε ένα κόσμο ιδεολογικά και εθνικά διχοτομημένο είναι φυσικό να υπάρχουν επιφυλάξεις για ένα νεοισλαμικό σινεμά (ας θυμηθούμε και το Κρύο της Τραπεζούντας) από μια χώρα με ανερχόμενο ισλαμικό ριζοσπαστισμό. Από την άλλη καλό είναι να μαθαίνει κανείς και μια διαφορετική άποψη για τον κόσμο που μοιραζόμαστε πάντα τα έθνη. Πόσο μάλλον που ο Σουφισμός στη μακραίωνη ιστορία του διατήρησε μια βαθιά ειρηνιστική πνευματικότητα συγγενική όπως λέγεται με τους νεοπλατωνικούς συγγραφείς.
Με επικεφαλής έναν αγνώριστο αλλά πάντα γοητευτικό Ζαν Μαρκ Μπαρ στο ρόλο του Καθηγητή Έριν, η ταινία, γυρισμένη σε ερειπωμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Ντιτρόιτ, σε Γερμανικά αστικά τοπία και στις γεωλογικά εντυπωσιακές περιοχές της Καππαδοκίας, διαθέτει ένα ετερόκλητο αλλά αποτελεσματικό πολυεθνικό καστ και είναι γυρισμένη στα Αγγλικά (λίγο πολύ σπασμένα και βαριά). Σίγουρα μια από τις πιο ιδιαίτερες ταινίες της χρονιάς.
Διανομή: AMA Films
Στις αίθουσες από 01.03.18
