Az én XX. Századom (My Twentieth Century) – Ο 20ος μου αιώνας
Παραγωγή: Ουγγαρία/Γερμανία/Κούβα - 1989
Διάρκεια: 102 λεπτά
Είδος: Κοινωνικό
Βαθμολογία: * * * *
Σκηνοθεσία: Ildikó Enyedi
Πρωταγωνιστούν: Dorota Segda, Oleg Yankovskiy, Paulus Manker, Péter Andorai, Gábor Máté, Gyula Kéry.
Υπόθεση: 1880: Τη νύχτα που ο Τόμας Έντισον παρουσίαζε δημόσια στις ΗΠΑ τον πρώτο ηλεκτρικό λαμπτήρα, δυο δίδυμα κορίτσια γεννιούνταν στην Βουδαπέστη. Μετά από λίγα χρόνια, η Ντόρα και η Λίλυ όπως ονομάστηκαν, που μεγάλωσαν πουλώντας σπίρτα στους περαστικούς, απάγονται τελικά από αγνώστους και ζουν από τότε χωρισμένες. Η χαραυγή του 20ου αιώνα τις βρίσκει σ εντελώς διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες: η Ντόρα έχει γίνει μια απατεώνισσα της υψηλής κοινωνίας ενώ η Λίλυ αναρχική και βομβίστρια. Οι δύο αδελφές, μετά από πολλές περιπέτειες, θα συνδεθούν ξανά μέσω του Ζ, ενός μυστηριώδους, γοητευτικού ταξιδιώτη, καθώς ανακαλύψεις, νέες θεωρίες, ιδέες και κινήματα, σαρώνουν την ανθρωπότητα.
Πολύ πριν εμφανισθεί το φαινόμενο The Artist που σάρωσε ταμεία και βραβεία, μια άλλη ασπρόμαυρη ταινία, επιστροφής σε μια χαμένη ποιητική αισθητική αλλά ταυτόχρονα επανεφεύρεσης μιας φρέσκιας κινηματογραφικής γλώσσας, είχε κάνει έντονα αισθητή την παρουσία της στο διεθνές κινηματογραφικό στερέωμα. Το 1989, μια σημαδιακή για τον Δυτικό πολιτισμό χρονιά, η Ουγγαρέζα δημιουργός του Η ψυχή και το Σώμα Ίλντικο Ενιέντι, κάνει το σκηνοθετικό της ντεμπούτο με μια ιστορία ιδιόρρυθμου ποιητικού ρεαλισμού, ένα παραμύθι για δύο κορίτσια που οι ζωές τους ακολούθησαν διαφορετικές τροχιές ωστόσο πάντα κάτω από την επιρροή της νέας τεχνολογίας που σαρώνει το κατώφλι του 20ου αιώνα. Το ηλεκτρικό φως φέρνει την τεχνολογική επανάσταση που φέρνει νέες φιλοσοφικές ιδέες και ιδεολογίες, φεμινισμό, ψυχολογία και όλα όσα μέλλονται να ανατρέψουν οριστικά την εικόνα του παλιού κόσμου που χάνεται. Όλα αυτά η Ενιέντι τα συνθέτει αριστοτεχνικά μέσα από μια αποσπασματική ενίοτε αινιγματική αλλά ανάλαφρη και απίστευτα γοητευτική αφήγηση με οδηγό τον επιβλητικό πρωταγωνιστή του Ταρκόφσκι Όλεγκ Γιανκόφσκι που ταλαντεύεται ανάμεσα στις δύο όψεις της γυναικείας φύσης που αντιπροσωπεύουν οι δύο αδελφές. Οι ποιητικές της εικόνες επενδύονται εξαιρετικά με αποσπάσματα από όπερες, με τον ευφυή τρόπο που μόνο ένας Κιούμπρικ είχε επιχειρήσει.
Μια ταινία πέρα από κατατάξεις και νόρμες που στέκει στο πέρασμα του χρόνου σαν μνημείο πολιτισμού και σαν πορτραίτο της γέννησης μιας νέας εποχής για την ανθρωπότητα αλλά και για το γυναικείο φύλο ειδικότερα. Χρυσή Κάμερα Φεστιβάλ Κανών 1989.
Και μερικά ιστορικά και λοιπά στοιχεία
Ο αρχικός τίτλος της ταινίας ήταν «Η ζωή είναι υπέροχη».
«Ο 20ος μου αιώνας» ήταν η τελευταία κινηματογραφική παραγωγή που ολοκληρώθηκε στην Ουγγαρία επί υπαρκτού σοσιαλισμού, πριν την αλλαγή του 1989.
Το φιλμ γυρίστηκε στην στα στούντιο της MAFILM στην Βουδαπέστη, στην Γερμανία και στην Κούβα.
Στην ταινία ακούγονται αποσπάσματα από τις όπερες «Μάκβεθ» του Τζουζέπε Βέρντι και «Σταχτοπούτα» («Ο θρίαμβος της καλοσύνης») του Τζοακίνο Ροσίνι.
Για την Πολωνέζα πρωταγωνίστρια Ντορότα Σέγκντα, το φιλμ υπήρξε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, καθώς η βασική της ασχολία ήταν το θέατρο.
Ο Ρώσος πρωταγωνιστής Όλεγκ Γιανκόφσκι (που πέθανε το 2009), συμπρωταγωνίστησε στον «Καθρέφτη» και τη «Νοσταλγία» του Ταρκόφσκι.
Ο Πέτερ Άντομπάι που ερμηνεύει τον Τόμας Έντισον, είναι εμβληματική μορφή του νεότερου Ουγγρικού σινεμά με πολλές συνεργασίες με τους μεγάλους Μαγυάρους δημιουργούς των 70ς και 80ς. Πιο γνωστή του συμμετοχή το «Μεφίστο» του Ίστβαν Σάμπο.
Ο Ντέηβιντ Μπάουι, γοητευμένος από την ταινία (την είδε στις ΗΠΑ το 1989), ζήτησε από την Ένιεντι να συνεργαστούν στο επόμενο σχέδιό της. Αρχικά, ο Μπάουι προοριζόταν για πρωταγωνιστής στον «Μαγικό Κυνηγό» (την επόμενη παραγωγή της Ένιεντι), αλλά λόγω περιοδειών του, περιορίστηκε στην χρηματοδότηση του σχεδίου. Λίγο καιρό μετά, ο Βρετανός σούπερσταρ ζήτησε από την Ένιεντι να σκηνοθετήσει ένα σώου που θα παρουσίαζε ζωντανά στην Ινδία, αλλά αυτή την φορά ήταν η Ουγγαρέζα δημιουργός που αδυνατούσε να συνεργαστεί, καθώς βρισκόταν στον όγδοο μήνα της εγκυμοσύνης της στο πρώτο της παιδί.
Το φιλμ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2000, στα πλαίσια αφιερώματος στην Ένιεντι του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (Μισέλ Δημόπουλος, Δημήτρης Εϊπίδης). Η πρεμιέρα του στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2016, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στα πλαίσια του αφιερώματος Cine Magyar που διοργάνωσε η Carousel Films, με την παρουσία της δημιουργού. Στο τελευταίο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2017, παρουσιάστηκε το σύνολο του έργου της Ένιεντι.
Η πλήρως αποκατεστημένη κόπια σε 4Κ, προβλήθηκε για πρώτη φορά στο τελευταίο Φεστιβάλ Βερολίνου, τον Φεβρουάριο του 2018.
Η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά στο εμπορικό κύκλωμα στις 19.07.2018 και πήγε πολύ καλά με 3 χιλιάδες σχεδόν θεατές μέχρι σήμερα.
Διανομή: Carousel Films
Θα προβάλλεται στην αίθουσα ΔΙΑΝΑ του Αμαρουσίου το 4ήμερο από 30.08. έως 02.09.18.
