Ingmar Bergman Vermächtnis eines Jahrhundertgenies - Μπέργκμαν: Ένας Αιώνας
Παραγωγή: Γερμανία/Γαλλία – 2018
Διάρκεια: 99 λεπτά
Είδος: Ντοκιμαντέρ
Βαθμολογία: * * *
Σκηνοθεσία: Margarethe von Trotta
Συν-σκηνοθέτες: Bettina Böhler και Felix Moeller
Εκτός από την σκηνοθέτιδα εμφανίζονται και μιλούν οι: Liv Ullmann, Olivier Assayas, Ruben Östlund, Mia Hansen-Løve, Carlos Saura, Gunnel Lindblom, Jean-Claude Carrière, Julia Dufvenius, Daniel Bergman, Gaby Dohm, Rita Russek, Stig Björkman, Katinka Faragó, Ingmar Bergman Jr.
Ο διασημότερος Σουηδός καλλιτέχνης του 20ου αιώνα είναι αναμφισβήτητα ο μέγας Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (1918-2007), ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών αλλά και σημαντικός θεατρικός δημιουργός. Οι εικόνες του Μπέργκμαν έχουν αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στο χρόνο και ο τρόπος με τον οποίο έγραψε εκ νέου την κινηματογραφική γλώσσα επηρέασε την εξέλιξη της ιστορίας του κινηματογράφου.
100 χρόνια μετά τη γέννησή του και επικεντρώνοντας την ερευνά της σε βασικά μοτίβα του έργου του μεγάλου δημιουργού, η 77χρονη σήμερα-πλην αειθαλής-Μαργκαρέτε φον Τρότα επανέρχεται πίσω από την κάμερα για να γυρίσει το πρώτο της ντοκιμαντέρ με τη βοήθεια του ντοκιμαντερίστα Φέλιξ Μέλερ και της μοντέρ Μπετίνα Μπέλερ. Ορμώμενη από την νεανική της ηλικία στο Παρίσι και την επιρροή που άσκησε ο Μπέργκμαν στην καλλιτεχνική της πορεία αλλά και από την προσωπική της γνωριμία και φιλική σχέση με τον μεγάλο auteur (στα χρόνια της φορολογικής εξορίας του στη Γερμανία), η Γερμανίδα δημιουργός της πολυβραβευμένης «Μαριάνε Κ» ρίχνει μια ερευνητική ματιά στη ζωή και το έργο του σπουδαίου εικονοπλάστη που αναμείγνυε πάντα περίτεχνα τις ταινίες του με στοιχεία της προσωπικής του ζωής.
Μια σειρά από συνεντεύξεις-εξομολογήσεις σημαντικών δημιουργών όπως η Λιβ Ούλμαν, ο Ζαν Κλοντ Καριέρ και ο Κάρλος Σάουρα αλλά και νεότερων όπως ο Ολιβιέ Ασαγιάς και ο Ρούμπεν Έστλουντ συνδυάζεται με χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το έργο του Μπέργκμαν και σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό από τη ζωή του για να αποτυπώσει τα βασικά μοτίβα και θέματα που διαπερνούν το έργο του και τον τρόπο με τον οποίο έχει επηρεάσει το έργο των επόμενων γενεών.
Η αλήθεια είναι ότι συχνά πυκνά το κέντρο της αφήγησης μεταφέρεται κάπως «εγωιστικά» στο έργο και την προσωπική εμπειρία της φον Τρότα με τον Μπέργκμαν και, όπως λέει μεταξύ άλλων και η ίδια στο σημείωμα που συνοδεύει τις σημειώσεις της παραγωγής:
«Γιατί αποφάσισα να γυρίσω το πρώτο μου ντοκιμαντέρ, έπειτα από 24 ταινίες; Ακόμα και εγώ η ίδια, σταδιακά, άρχισα να ανακαλύπτω τους λόγους: Οι ταινίες του Μπέργκμαν, τις οποίες είχα ανακαλύψει ως νεαρή φοιτήτρια στο Παρίσι, έπαιξαν τεράστιο ρόλο στην καριέρα μου. Μπορεί, μάλιστα, να είναι αυτές ο λόγος που μου γεννήθηκε η επιθυμία να γυρίσω δικές μου ταινίες. Έτσι αποφάσισα να ξεκινήσω αυτό το προσωπικό ταξίδι. Θυμάμαι τον Μπέργκμαν να φτάνει στο Μόναχο το 1976/1977, πριν από 40 και βάλε χρόνια, την στιγμή που ετοιμαζόμουν να γυρίσω την πρώτη μου ταινία. Γνώρισα τον ίδιο τον Δάσκαλο, για πρώτη φορά, σε αυτή την πολύ σημαντική στιγμή της καριέρας μου. Όταν τον συνάντησα ξανά, πολύ αργότερα, ως μέλος της Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου (ήταν το 1990 και με είχε ο ίδιος, προσωπικά, επιλέξει ως μέλος της Επιτροπής όπως και τους υπόλοιπους) μου είπε πως είχε δει την ταινία μου «Marianne Κ» πολλές φορές και πως κάθε φορά έβρισκε και κάτι νέο. Μου είπε πως ήταν δυστυχισμένος και απογοητευμένος εκείνη την περίοδο και πως η ταινία μου του έδωσε κουράγιο. Αρχικά θεώρησα πως μου έκανε μια φιλοφρόνηση για να με ενθαρρύνει ως δημιουργό, αλλά δύο χρόνια αργότερα, όταν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Γκέτεμποργκ τού ζήτησε μια λίστα με τις αγαπημένες του ταινίες η δική μου ήταν μία από τις έντεκα που επέλεξε. Ήμουν η νεότερη και μόνη γυναίκα σκηνοθέτης της λίστας».
Ανεξάρτητα από την παραπάνω-ας την πούμε-αυτοπροβολή, η ταινία ναι μεν παραμένει αρκετά διακριτική και ευγενής ωστόσο δεν χαρίζεται στο σκληρό, απόμακρο και χειριστικό χαρακτήρα του Μπέργκμαν, δίνοντας τον λόγο μεταξύ άλλων και στον γιο του Ντάνιελ, επίσης σκηνοθέτη, που δεν μασάει πολύ τα λόγια του όσον αφορά τις οικογενειακές σχέσεις των Μπέργκμαν. Η τυπική Γερμανική μεθοδικότητα της φον Τρότα μας αποζημιώνει τελικά με ένα πολύτιμο ντοκουμέντο που αφορά τόσο τους σινεφίλ όσο και το ευρύτερο κοινό που αγάπησε τις μεγάλες ταινίες του (τηρουμένων των καλλιτεχνικών αναλογιών) Στρίντμπεργκ του 20ου αιώνα.
Διανομή: Weird Wave
Στις αίθουσες από 16.05.19
