60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όλος ο κόσμος ένα overview
Από την μουσκεμένη από τους μουσώνες Σιγκαπούρη μέχρι την υγρή μιζέρια του Μανάος κι από τα φλαμανδικά δάση μέχρι τα όρη και τα άγρια βουνά της Ελλάδας, άνθρωποι και τοπία φαντάζουν μικρά και παρόμοια από ψηλά. Από την Άπω Ανατολή μέχρι την παγωμένη Αλάσκα μοιάζει ο κόσμος ζωγραφιά σαν τον κοιτάς από ψηλά μα όταν πλησιάσεις θα αναδυθεί η αποφορά του πόνου, της απόγνωσης και των αδιέξοδων που ζουν ήρωες και ηρωίδες των ταινιών του διαγωνιστικού προγράμματος.
Στην Εποχή της Βροχής (Wet Season) του συμπαθέστατου και ταλαντούχου Άντονι Τσεν, βυθιζόμαστε στην υγρή και μουντή high-tec καθημερινότητα της Σιγκαπούρης για να παρακολουθήσουμε το βουβό μοναχικό δράμα μιας καρτερικής 40χρονης καθηγήτριας Κινέζικων. Φτωχή Μαλαισιανή παντρεμένη με Σιγκαπουριανό goldenboy και επιφορτισμένη με τη φροντίδα του κατάκοιτου πεθερού της αφού ο σύζυγος πάντα απουσιάζει, ζει παράλληλα το δράμα της προσπάθειας να αποκτήσει παιδί, κάτι που παλεύει μάταια εδώ και 8 χρόνια. Η γνωριμία της με ένα νεαρό μαθητή, ένα επίσης μοναχικό αλλά χαρούμενο αγόρι που λατρεύει τον Τζάκι Τσαν και είναι πρωταθλητής ασιατικών τεχνών στο σχολείο του, θα είναι καταλυτική. Η διακριτική σκηνοθεσία του Τσεν αφήνει περιθώριο στους δύο αυτούς ιδιαίτερους χαρακτήρες να αναπνεύσουν και να αναδείξουν τη δυναμική της πολύπλοκης και “ανάρμοστης” σχέσης τους και μας προσφέρει ένα χαμηλότονο γλυκύτατο δράμα για το οποίο θα έχουμε την ευκαιρία να πούμε περισσότερα προσεχώς αφού έχει πάρει και διανομή από την One from the Heart. Φεύγοντας παίρνεις μαζί σου το εκφραστικό και αξέχαστο πρόσωπο της πρωταγωνίστριας Yeo Yann Yann η ερμηνεία της οποίας ίσως να μην φύγει με άδεια χέρια από την Θεσσαλονίκη.
Στον Πυρετό (A Febre) της Μάγια Ντα-Ρεν μεταφερόμαστε στο υγρό και μίζερο περιβάλλον του Μανάος, της μεγαλύτερης Βραζιλιάνικης πόλης στις όχθες του Αμαζονίου. Εκεί ζει ο χήρος ιθαγενής Ζουστίνο με την νοσοκόμα κόρη του. Εκείνος εργάζεται στα ντοκς σαν φύλακας ενώ η μικρή ετοιμάζεται να φύγει μακριά του για να σπουδάσει ιατρική στην πρωτεύουσα. Άνθρωπος χαμηλών τόνων, σκύβει το κεφάλι και δουλεύει έχοντας στο μυαλό του τον αποχωρισμό από την κόρη του και στην ψυχή του τη νοσταλγία για τις χαμένες αξίες της φυλής του. Ο πυρετός έρχεται απροειδοποίητα να τον καταλάβει, καθώς διάφορα περίεργα φαινόμενα αρχίζουν να συμβαίνουν στα περίχωρα της πόλης. Ο απωθημένος αλλά ολοζώντανος ανιμισμός των γηγενών Βραζιλιάνων έρχεται να παρεισφρήσει στις μίζερες και θλιμμένες ζωές του μεροκάματου χωρίς χαρά και ο πρωταγωνιστής μας βρίσκεται στο σταυροδρόμι ανάμεσα στις δύο ζούγκλες. Εξαιρετική ερμηνεία από τον Ρέτζις Μιρούπου που βραβεύθηκε και στο φετινό Φεστιβάλ του Λοκάρνο.
Ο Τιμ Μιέλαντς με τον Πατρίκ (De Patrick) μας μεταφέρει κάπου μακριά από τους τροπικούς, στις σκιερές εξοχές της Φλάνδρας, όπου ένας άλλος ιδιόρρυθμος ήρωας ζει τη δική του επιστροφή στη Φύση αφού η οικογένειά του διευθύνει ένα κάμπινγκ γυμνιστών.
Ο νεαρός Πατρίκ μοιάζει βυθισμένος στο δικό του κόσμο και τη μανία του για κατασκευές όταν ανακαλύπτει ότι λείπει από τον πάγκο του το βασικό σφυρί της συλλογής του. Ο Πατρίκ σχεδόν καταρρέει και γλιστρά σταδιακά σε μια εμμονική αναζήτηση που θα ανατρέψει τον κόσμο του ολοκληρωτικά. Μια παράξενη ταινία για τις εμμονές και την αξιοπρέπεια της ύπαρξης που αντιστέκεται στις περιγραφές όπως και ο ήρωάς της αντιστέκεται στις ταμπέλες και την υποτίμηση του περίγυρού του. Ένα καυστικό κοινωνικό σχόλιο που γλιστράει σταδιακά και μεθοδικά προς το θρίλερ και ναι, το πνεύμα του Φρανσουά Οζόν είναι παρόν και εδώ.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μια μικρή Ρωσίδα η Λίλιαν, άνεργη και άνευ βίζας και λοιπών στοιχείων, αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα της, επιλέγοντας έναν μάλλον ανορθόδοξο τρόπο. Διασχίζοντας τις ΗΠΑ coasttocoast πεζή μέχρι να φθάσει στην Αλάσκα και να περάσει απέναντι. Αν δεν ήταν απόλυτα αληθινή η ιστορία, θα αναρωτιόταν κάποιος τι είδους σεναριακό εύρημα παρότρυνε τους δημιουργούς του φιλμ να ωθήσουν την ηρωίδα τους σε μια υπεράνθρωπη Οδύσσεια αντί να κάνει το προφανές.
Κι όμως η Λίλιαν καταφέρνει σε διάστημα ενός χρόνου να διασχίσει πόλεις, χωριά, ποτάμια και βουνά και να φθάσει στην παγωμένη Αλάσκα! Στο δρόμο δεν θα συναντήσει Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες αλλά ανθρώπους και τοπία εγκαταλειμμένα και αφιλόξενα, παρακμή, απελπισία και φτώχεια. Ο Αυστριακός Αντρέας Χόρβατ ζωγραφίζει ένα μουντό αμερικάνικο πορτραίτο ανάμεσα στην ανθρώπινη απελπισία και την απέραντη φυσική ομορφιά όπου κυριαρχεί η βουβή μορφή της πρωταγωνίστριας που ζήτημα να αρθρώνει δύο λέξεις σε όλη τη δίωρη διάρκεια του φιλμ. Εντυπωσιακό αφηγηματικά το φιλμ αποτυπώνει την πορεία της Λίλιαν προς την εκπλήρωση αν και δυστυχώς παραμένει αναποφάσιστο ανάμεσα στο ντοκουμέντο και τον αλληγορικό λυρισμό.
Οι άλλες δύο ελληνικές ταινίες, εκτός από τον Απόστρατο για τον οποίο μιλήσαμε ήδη, που επιλέχθηκαν να συμμετάσχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό έχουν τις αρετές τους αλλά και τα ελαττώματά τους.
Στο Cosmic Candy της Ρηνιώς Δραγασάκη, είναι φανερή ή έλλειψη τόνου και κατεύθυνσης μιας ταινίας που θα φάνταζε πολύ ενδιαφέρουσα στο χαρτί. Η Άννα, μια ιδιόρρυθμη και αντικοινωνική ταμίας σουπερμάρκετ, ξεμένει ένα βράδι με το χαριτωμένο κοριτσάκι της διπλανής πόρτας όταν ο μπαμπάς του «εξαφανίζεται», καταδιωγμένος από ύποπτους τύπους. Το παράξενο αυτό δίδυμο γυναίκας και κοριτσιού, που η μια αντανακλάται ψυχολογικά στην άλλη, γρήγορα θα μπει σε περιπέτειες και απρόοπτα που θα φέρουν στην επιφάνεια τα κρυμμένα τραύματα της μιας και την απροσποίητη αθωότητα της άλλης, όλα πασπαλισμένα με υπερβολική δόση cosmiccandy μιας καραμέλας που οδηγεί σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Δύσκολο εγχείρημα η κωμωδία παραλόγου και δεν είναι το cosmiccandy αυτό που θα το δικαιώσει παρά την παρουσία του «καυτού» σήμερα (λόγω Άγριων Μελισσών) ονόματος της Μαρίας Κίτσου στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τη χαριτωμένη και χαρισματική παρουσία της μικρής Μάγιας Πιπερά. Ίσως την επόμενη φορά.
Ένα παιδί πάλι, αγόρι αυτή τη φορά, βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας ταινίας του Βαρδή Μαρινάκη με τον παράξενο τίτλο Ζίζοτεκ.
Ένα άψογα στυλιζαρισμένο δράμα εγκατάλειψης και αναζήτησης της αγάπης, γυρισμένο σε εκπληκτικά φυσικά τοπία που φωτίζει εξαιρετικά η Χριστίνα Μουμούρη και με ένα απόλυτα επιτυχημένο ερμηνευτικό τρίο: η Πηνελόπη Τσιλίκα, ο Δημήτρης Ξανθόπουλος και κυρίως ο χαρισματικός μικρός Αύγουστος Λάμπρου Νεγρεπόντης παρασύρουν το θεατή στο σχεδόν βουβό δράμα τους όμως το φιλμ παραμένει σεναριακά αδικαίωτο και γρήγορα κουράζει καταλήγοντας μια πανέμορφη άσκηση ύφους χωρίς βάθος και επεξεργασία χαρακτήρων. Μια χαμένη ευκαιρία για μια πραγματικά μεγάλη ταινία που, έστω και έτσι, αξίζει την προβολή σε ευρύ κοινό.