Man of God – Ο Άνθρωπος του Θεού
Παραγωγή: Ελλάδα 2021
Διάρκεια: 109 λεπτά
Είδος: Βιογραφικό Δράμα
* * ½
Σκηνοθεσία: Yelena Popovic
Πρωταγωνιστούν: Άρης Σερβετάλης, Alexander Petrov, Mickey Rourke, Χρήστος Λούλης, Καριοφυλλιά Καραμπέτη, Νικήτας Τσακίρογλου, Γιάννης Στάνκογλου, Τάνια Τρύπη, Μαρθίλια Σβάρνα, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Γιάννης Αναστασάκης, Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Βασίλης Κουκαλάνι, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μιχάλης Μητρούσης, Μιχάλης Οικονόμου, Τόνια Σωτηροπούλου, Κορίνα Άννα Γουγούλη, Μάνος Γαβράς, Σαράντος Γεωγλερής, Παναγιώτης Μαρίνος, Samuel Akinola, Παύλος Κουρτίδης, Μενέλαος Χαζαράκης, Μπάμπης Hawk Κωνσταντίνου.
ΣΥΝΟΨΗ: 1890: Αλεξάνδρεια. Η δημοτικότητα του Αγίου Νεκτάριου, τότε Μητροπολίτη Πενταπόλεως, προκαλεί τη ζηλοφθονία ορισμένων κληρικών. Από φόβο ότι θα γίνει ο επόμενος Πατριάρχης, μέρος του κλήρου τον συκοφαντεί με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί από την Αίγυπτο. Στην Αθήνα πια, χάρη στην εξελιγμένη παιδαγωγική του τακτική, γίνεται ξακουστός και κοσμαγάπητος και την ίδια εποχή επιδίδεται σε σπουδαίο συγγραφικό έργο. Ο φόρτος εργασίας, όμως, τον καταπονεί και αποφασίζει να αποσυρθεί στην Αίγινα, όπου ξαναχτίζει ένα ερειπωμένο μοναστήρι με τα ίδια του τα χέρια, το οποίο χάρη στη φήμη του, μεγαλώνει. Η Μονή, όμως, δεν αναγνωρίζεται ποτέ, ενώ ο Άγιος Νεκτάριος κατηγορείται άδικα για ανηθικότητα. Στο Αρεταίειο νοσοκομείο, λίγο μετά το θάνατό του, θα κάνει το τελευταίο του θαύμα.
Ο Άνθρωπος του Θεού δεν θέλει να είναι μια Αγιογραφία. Είναι όμως μια, πολύ άνιση μεν σεναριακά, γνήσια δε απόπειρα για εξιστόρηση της ζωής ενός ανθρώπου που επέλεξε να ζήσει με βάση την ψυχή του και την πίστη του και να βρεθεί συχνά πυκνά εκτός κοινωνίας λόγω της μη «συμμόρφωσης» με τα εκάστοτε κρατούντα. Ένας άνθρωπος του Θεού αλλά όχι και του εκκλησιαστικού κατεστημένου, ένας ρασοφόρος που σκανδάλισε με την πρωτοχριστιανική του απλότητα τόσο τον ισχυρό κλήρο της εποχής του όσο και τον περίγυρό του που αδυνατούσε να συλλάβει το νόημα μιας ζωής πνευματικής τρεφόμενης από πενία και εγκαρτέρηση. Είναι μια ταινία για την προσωπική ακεραιότητα, την ειρηνική αντίσταση στην εξουσία (είτε το Πατριαρχείο και οι αξιωματούχοι του ή και η Διεύθυνση της Ριζαρείου Σχολής όπου δίδαξε), το συνεχή αγώνα για προσωπική βελτίωση, την βαθιά πνευματικότητα, την δύναμη της αγάπης και της αδελφοσύνης. Ο Άγιος Νεκτάριος θα μπορούσε να έχει τη μορφή οποιουδήποτε ενάρετου ανθρώπου σε κάθε μήκος, πλάτος και θρήσκευμα της γης. Αυτό το αναγνωρίζουμε στην Αμερικανοσέρβα δημιουργό Γελένα Πόποβιτς: καταφέρνει να πλάσει έναν παγκόσμιο πνευματικό υπεράνθρωπο, εστιάζοντας σε χαρακτηριστικούς σταθμούς της πορείας του προς την Θεία Υπέρβαση. Παγκόσμιο αλλά ταυτόχρονα τόσο ελληνικό, τόσο «δικό μας» που θεωρείται δεδομένη η μεγάλη συγκίνηση με την οποία θα παρακολουθήσουν την ταινία πολλοί Έλληνες θεατές.
But…για να μιλήσουμε και την γλώσσα της ταινίας: Το σενάριο μοιάζει να γράφτηκε εν βρασμώ ψυχής χωρίς καμία πρόνοια για συγκρούσεις και χαρακτήρες, χωρίς να δικαιώνει ουσιαστικά τη μεγάλη και διαχρονική φήμη αλλά και την ουσία του έργου του δημοφιλέστερου σύγχρονου Αγίου της Ορθόδοξης Θρησκείας, ακολουθώντας μια μάλλον συμβατική γραμμική αφήγηση που θα ήταν κατάλληλη για μια τηλεοπτικού ύφους βιογραφία. Η σκηνοθεσία και το μοντάζ παρακολουθούν αμήχανα αυτή την αποσπασματική παράθεση γεγονότων και η ταινία χάνει το παιγνίδι της υποβολής του θεατή σε κάποια πνευματική υπέρβαση παρά την κατά καιρούς δύναμη των εικόνων της. Τα στοιχεία που διασώζουν αυτή την ημιτελή απόπειρα θρησκευτικής ταινίας α λα ελληνικά είναι φυσικά η μουσική του Πράισνερ που είναι όντως εμπνευσμένη και απόλυτα ταιριαστή αλλά και η εκπληκτική δουλειά του Σπύρου Λάσκαρη στο Σχεδιασμό Παραγωγής και της Εύας Νάθενα στα κοστούμια που αναδίδουν ακριβώς αυτό το turn of the century ύφος της Ελλάδας των αρχών του 20ου αιώνα. Δυστυχώς οι απαιτήσεις της διεθνούς παραγωγής επέβαλλαν οι διάλογοι της ταινίας να είναι στα Αγγλικά με αποτέλεσμα μια δυσάρεστη ποικιλία προφορών που συχνά ξενίζει αλλά κατ’ανάγκη συνηθίζεται όσο προχωράει η πλοκή.
Ο Άρης Σερβετάλης βρίσκεται στο στοιχείο του φορώντας το ράσο του Αγίου ενώ το υπόλοιπο καστ είναι από συμπαθές (Μίκι Ρουρκ, Χρήστος Λούλης, Καριοφυλλιά Καραμπέτη) έως απλά επαρκές (ή και αγνώριστο) στα σύντομα περάσματά του.
Μια ταινία που θα ενθουσιάσει το ευρύτερο κοινό αλλά και θα «διασκεδάσει» τους άθεους για τους οποίους ούτως ή άλλως δεν έχει λόγο ύπαρξης! Σίγουρα πάντως μια από τις ταινίες της χρονιάς for better or worse.
Διανομή: Feelgood Entertainment
Στις αίθουσες από 26.08.21
Σημείωμα της δημιουργού Yelena Popovic
Στα τέλη του 2012, επισκέφθηκα την πόλη όπου γεννήθηκα, το Βελιγράδι. Μετά από 19 χρόνια στο Λος Άντζελες, κατάφερα να πάρω την πράσινη κάρτα και μπορούσα να ταξιδέψω. Δεν είχα δει τον πατέρα μου για 10 χρόνια και πριν προλάβω να τον δω, έφυγε από τη ζωή. Δεν μπορούσα να παρευρεθώ στην κηδεία του, αλλά επιτέλους πήγαινα στο Βελιγράδι, για το μνημόσυνό του. Ένα από τα πράγματα με τα οποία είμαι εξοικειωμένη είναι ο πόνος και η αδικία. Και η ελπίδα και η πίστη που είναι τα μόνα μέσα για να ζούμε και να προχωράμε μπροστά. Μερικοί άνθρωποι, όπως εγώ, απολαμβάνουν να διαβάζουν για τις ζωές των αγίων γιατί εκεί βρίσκουν παρηγοριά στα βάσανά τους και ελπίδα στην πίστη τους, την αγάπη και την επιμονή. Ένας Άγιος για τον οποίο είχα ακούσει, αλλά δεν είχα διαβάσει κάτι μέχρι τότε ήταν ο Άγιος Νεκτάριος. Πήρα ένα βιβλίο στο Βελιγράδι και άρχισα να διαβάζω την ιστορία του στο αεροπλάνο, καθώς επέστρεφα στο Λος Άντζελες. Κάθε λέξη στο βιβλίο μού μίλησε σαν να ήταν γραμμένη μέσα στην ψυχή μου. Δεν μπορούσα να αφήσω το βιβλίο μέχρι που το τελείωσα και η σκέψη να κάνω μια ταινία για αυτή την εμπνευσμένη ιστορία με στοίχειωνε για έναν χρόνο. Μετά από ενδελεχή έρευνα για τη ζωή του, από τα βιβλία που έχει γράψει ο ίδιος ή άλλοι για αυτόν, αλλά και μέσα από συζητήσεις με μοναχούς, επέστρεψα στην Αίγινα με μία λεπτομερή σύνοψη του σεναρίου. Τον Ιούνιο του 2016 μετακόμισα στην Ελλάδα για να κάνω την ταινία. Η ταινία υιοθετεί ένα ρεαλιστικό και προσωπικό τόνο προκειμένου το κοινό να παρακολουθήσει την ιστορία του και να ταυτιστεί με τον χαρακτήρα, τα βάσανα, τις δοκιμασίες του. Ο αγώνας είναι υπόθεση όλων μας. Πολλοί έχουμε έρθει αντιμέτωποι με την αδικία, τα ψέματα, τη συκοφαντία και η μεγαλύτερη νίκη είναι αυτή που επιτυγχάνουμε μέσα μας. Στις μέρες μας, πολλοί αδικούνται και ταυτίζονται με τον Άγιο Νεκτάριο, αυτόν τον απλό άνθρωποι που έζησε ανάμεσα μας, πριν από μερικά χρόνια, που πάλεψε με την αδικία εκείνων που κηρύσσουν τη δικαιοσύνη, που υπέφερε όλη του τη ζωή αλλά δεν ηττήθηκε. Ήταν νικητής και έδωσε ένα παράδειγμα για το πώς πρέπει να ζούμε και να πεθαίνουμε. Αντλούμε δύναμη από τους βίους των αγίων. Οι αγώνες τους καθρεφτίζουν τους δικούς μας και όταν νικούν τις ανθρώπινες αδυναμίες, μας δίνουν ελπίδα. Αυτό είναι το θέμα της ταινίας.
Οι λοιποί συντελεστές
Σενάριο: Yelena Popovic
Μουσική: Zbigniew Preisner (ακούγεται η Lisa Gerrard)
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Παναγιώτης Βασιλάκης
Μοντάζ: Λάμπης Χαραλαμπίδης
Κοστούμια: Εύα Νάθενα
Παραγωγή: Simeon Entertainment, View Master Films
Παραγωγή – σε συνεργασία με: Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου, Ινστιτούτο Αγιος Μάξιμος o Γραικός, Eurogroup Ltd
Mε την υποστήριξη των: Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Deep Dream, Ingenuity-FO, NP Ασφαλιστική, Ασφάλειαι Μινέττα, ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας), ΕΚΚ (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου).
Trivia (από τις σημειώσεις της παραγωγής)
- Η δημιουργός σκέφτηκε για πρώτη φορά να κάνει αυτή την ταινία το 2012 και αφιέρωσε τα επόμενα 9 χρόνια στην εκπλήρωση αυτού του ονείρου.
- Για τις ανάγκες της ταινίας επιστρατεύτηκαν πάνω από 100 ηθοποιοί, πάνω από 500 κομπάρσοι και πάνω από 200 επαγγελματίες του κινηματογράφου.
- Η ταινία χρειάστηκε 36 μέρες γυρισμάτων σε διάστημα 6 εβδομάδων.
- Δύο καταλυτικές σκηνές έχουν γυριστεί σε πραγματικές τοποθεσίες, όπου είχε ζήσει ο Άγιος Νεκτάριος. Πρόκειται για το υπνοδωμάτιο του Αγίου στο μοναστήρι της Αίγινας, όπου ο πρωταγωνιστής Άρης Σερβετάλης είναι ξαπλωμένος στο αληθινό κρεβάτι του Αγίου και το μοναστήρι της Χρυσολεόντισσας, όπου ο ήρωας προσεύχεται μπροστά στην πραγματική εικόνα της Παναγίας Χρυσολεοντίσσης.
- Παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, η παραγωγή κατάφερε να κάνει γύρισμα στην Αθήνα για ένα διήμερο του Σεπτεμβρίου, ενώ όλες οι διπλανές περιοχές είχαν κατακλυστεί από βροχή.
- Η παραγωγή της μουσικής επένδυσης έγινε στην Ελλάδα, την Πολωνία και την Αυστραλία. Η ελληνική χορωδία και το κανονάκι ηχογραφήθηκαν στην Ελλάδα, η πολωνική συμφωνική ορχήστρα στην Πολωνία και τα φωνητικά της σολίστ Lisa Gerrard στην Αυστραλία.