Νύχτες Πρεμιέρας: Τα βραβεία και ένα οδοιπορικό στις αίθουσες.

Ο αγαπημένος θεσμός του Αθηναϊκού σινεφίλ κοινού βρίσκεται ήδη στο τέλος του. Η επίσημη πρεμιέρα δόθηκε στο Μέγαρο Μουσικής με τη νέα ταινία του Πάολο Σορεντίνο «Νιότη», μια λέξη που χαρακτηρίζει τόσο το φεστιβάλ (αν και μπήκε πλέον στην 3η δεκαετία του) όσο και την πλειοψηφία του κοινού του που γεμίζει κάθε χρόνο όλο και πιο ασφυκτικά τις αίθουσες προβολής. Πρέπει βέβαια να ειπωθεί ότι, όσο και να προσπαθήσει κανείς, παραπάνω από 15 με 20% του προγράμματος δεν είναι ανθρωπίνως δυνατόν να παρακολουθήσει, οπότε η μαγική λέξη είναι «επιλογή»! Όσοι οι θεατές τόσοι και οι συνδυασμοί επιλογής ταινιών. Και βέβαια όλα ξεκινάνε με τη θρυλική ατάκα «Πω πω! τίποτα της προκοπής δεν έχει φέτος» η οποία είναι μαθηματικά βέβαιο ότι μέχρι την τελετή λήξης θα έχει ανατραπεί!

Εδώ στο Grand Magazine ακολουθήσαμε το δικό μας οδοιπορικό, με έμφαση στις ταινίες των διαγωνιστικών προγραμμάτων αλλά και με επιλογές από κάποια αφιερώματα, αφήνοντας κατά μέρος τις ταινίες που θα κυκλοφορήσουν αργότερα στις αίθουσες.

Κάνοντας μια πρώτη αποτίμηση, όσον αφορά  την παραπάνω ταινία έναρξης, τη «Νιότη» του Σορεντίνο, θα λέγαμε ότι ο βραβευμένος με Oscar δημιουργός δεν κατάφερε αυτή τη φορά, στην πρώτη του διεθνή παραγωγή, να συνδυάσει επιτυχημένα τη μαγεία των εικόνων του με το απόσταγμα ζωής που βάζει στα χείλη των δύο κεντρικών χαρακτήρων του. Σπουδαία η παρουσία του Μάικλ Κέιν, ονειρικά φωτογραφημένα τοπία, σοφά αποφθέγματα τυλιγμένα στην πλήξη ενός Ελβετικού θέρετρου πολυτελείας, μια αγνώριστη Τζέιν Φόντα και (ξανά) η Βρετανική βασιλική οικογένεια! Δύο ώρες που σε πολλούς φάνηκαν τρεις!

Η πρώτη μέρα του Φεστιβάλ επεφύλασσε μια «εκρηκτική» δραματική κομεντί από την Παλαιστίνη στο Διαγωνιστικό τμήμα. Το «Dégradé» των αδελφών Νάσερ παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας και ανάπτυξης χαρακτήρων περιορισμένων στον κλειστό από τον έξω κόσμο γυναικείο μικρόκοσμο ενός salon de beaute κάπου στη σπαρασσόμενη από εμφύλιες διαμάχες Λωρίδα της Γάζας. Powerhouse δράμα με δυνατές ερμηνείες και μια συνεχή εξωτερική απειλή να κρέμεται πάνω από κεφάλια που χτενίζονται και πρόσωπα που ατενίζουν το παράλογο αδιέξοδο της ζωής τους. Από την άλλη, στο τμήμα Πανόραμα, ο Ολλανδός μάστερ του black humor  Άλεξ Φαν Βάρμερνταμ βάζει δύο επαγγελματίες εκτελεστές, με κανονικές μεσοαστικές ζωές κατά τα λοιπά, να αλληλοεξοντωθούν βίαια στα βαλτοτόπια της Βόρειας Θάλασσας στο «Schneider VS Bax». Το αποτέλεσμα άνισο αλλά απολαυστικό.Δεν μπορείς να πεις το ίδιο και για το Λιθουανικό «Καλοκαίρι του έρωτά μου», συνδυασμό της Ζωής της Αντέλ και του Vertigo με μια μικρή 17χρονη που ανακαλύπτει τις χαρές του Λεσβιακού έρωτα ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να αποτινάξει τον φόβο της να πετάξει με τα αγαπημένα της αεροπλάνα επιδείξεων. Εντυπωσιακό σκηνοθετικά, αλληγορικό αλλά συνολικά άνισο.

Η 2η μέρα επεφύλασσε μια ευχάριστη έκπληξη με το μεταντοκιμαντέρ «Above and Below». Παρακολουθώντας την παθιασμένη ανασύσταση της ζωής πέντε αληθινών χαρακτήρων που ζουν στα περιθώρια του πολιτισμού κάτω και γύρω από το Λας Βέγκας, αναρωτιέται κανείς πως είναι δυνατόν να πρόκειται απλά για την ταινία αποφοίτησης του νεαρού Ελβετού Νίκολας Στάινερ! Δηλαδή τι μας επιφυλάσσει για μετά; Ένα ντοκιμαντέρ άξιο για Οσκαρική πεντάδα!

Συνεχίζοντας να αναπτύσσει την προβληματική του για την (ερωτική σχεδόν) σχέση ανάμεσα στον καλλιτέχνη και το έναυσμα για την έμπνευσή του, ο Νόα Μπάουμπαχ παραμένει στη Νέα Υόρκη και τα περίχωρα για να μας διηγηθεί την ιστορία της «Mistress America», ένα σφιχτοδεμένο, πότε ξεκαρδιστικό και πότε εσωτερικό sequel της Frances Ha με μια υπέροχη Greta Gerwig να είναι το έναυσμα και με την αποκάλυψη Lola Kirke στο ρόλο μιας φοιτήτριας κολλεγίου με συγγραφικές και λοιπές φιλοδοξίες. Ένας Γούντι Άλεν χωρίς νευρώσεις για τον 21ο αιώνα;  Και η βραδιά έκλεισε για πολλούς με την προβολή του κλασικού μεταφυσικού θρίλερ του Νίκολας Ρεγκ «DonLook Now» του 1973. Μια παράξενη, μελαγχολική, ατμοσφαιρική και αγέραστη ταινία βασισμένη σε διήγημα της Δάφνης Ντι Μοριέ. Η συνύπαρξη του ορθολογισμού και του μεταφυσικού χαρίσματος δεν φέρνουν πάντα τα καλύτερα αποτελέσματα. Η αποτύπωση της φθινοπωρινής Βενετίας έχει περάσει στο μαζικό σινεφίλ υποσυνείδητο. Όπως και το πρωταγωνιστικό ζευγάρι Τζούλι Κρίστι και Ντόναλντ Σάδερλαντ σε μια από τις κορυφαίες ερωτικές στιγμές στην ιστορία της 7ης τέχνης. Σε άλλη αίθουσα προβάλλονταν ταυτόχρονα «Ο Λαβύρινθος της Σιωπής» όπου η Γερμανία κοιτάζει κατάματα το Ναζιστικό παρελθόν, με σχεδόν σίγουρη μια θέση στην 5άδα του ξενόγλωσσου Oscar. Μια ταινία που αναμένεται να ακουστεί πολύ τη φετινή σεζόν.

3η μέρα με την νέα ταινία της Ελισάβετ Χρονοπούλου, το ασπρόμαυρο δράμα «Μικρή Άρκτος», με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας του Φεστιβάλ Καννών «Ο νόμος της Αγοράς» αλλά και το αιματοβαμμένο θρίλερ «Το Πράσινο Δωμάτιο»: η νέα ταινία του Τζέρεμι Σολνιέ μετά το περσινό «Τα Ερείπια είναι πάντα θλιμμένα» παραμένει στην πίσω πλευρά της Αμερικής, με ναζιστικές εγκληματικές οργανώσεις με βιτρίνα ένα skinhead μουσικό κλαμπ και με ένα πανκ συγκρότημα να βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα όταν γίνεται μάρτυρας εγκλήματος. Συναρπαστικό, με πολιτικές νύξεις, μπόλικο αίμα και έναν Πάτρικ Στιούαρτ σε ρόλο έκπληξη…

Η 4η μέρα επεφύλαξε την «μυστική» προβολή της ταινίας-έκπληξη του φεστιβάλ. Η «Αγάπη, αγάπη, αγάπη» η νέα ταινία του Κώστα Ζάπα, μπορεί να μην είναι ακόμη ακριβώς έτοιμη, ωστόσο έδωσε μια ιδέα του τι σημαίνει στροφή σε πιο mainstream μονοπάτια για τον αβανγκάρντ δημιουργό. Καταξιωμένοι ερμηνευτές όπως η Αγγελική Παπαληγούρα, η Δήμητρα Χατούπη και ο Ερρίκος Λίτσης συνδυάζουν τα ταλέντα τους με νεώτερους ή ερασιτέχνες ηθοποιούς σε ένα ασυνήθιστο και «χειροποίητο» μείγμα βίας και χιούμορ. Από την άλλη η αγαπημένη «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη επαναπροβάλλεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος  σε μια ιστορική βραδιά που για πρώτη φορά δίνει την ευκαιρία σε συνανθρώπους μας με κινητικά, ακουστικά και οφθαλμολογικά προβλήματα να ζήσουν τη μαγεία της 7ης τέχνης. Μια ιδιαίτερα σημαντική πρωτιά για το Φεστιβάλ!

Η 5η μέρα έφερε ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ για τον κόσμο του ροκ με ήρωα τον μάνατζερ Ντάνι Φιλντς: «Danny Says» τα πάντα για τους Doors, τον Άντι Γουόρχολ, το Λου Ριντ και τους Ramones, μεταξύ πολλών άλλων. Οι εξομολογήσεις ενός ανθρώπου που κατάφερε να αφήσει ισχυρό στίγμα στη μουσική Βιομηχανία κινώντας τα νήματα από τα παρασκήνια. Εξαιρετικά ενδιαφέρον. Σαν συμπλήρωμα η κλασσική εξτραβαγκάντσα της δεκαετίας του 70 με τον ροκ σταρ Ντέιβιντ Μπάουι ως «Άνθρωπο που έπεσε στη γη». Η διασημότερη ταινία του Νίκολας Ρεγκ δεν μοιάζει να γέρασε καλά, με την αποσπασματική της αφήγηση να κουράζει και το α λα Άλτμαν στιλ της να μοιάζει ξεπερασμένο. Το μόνο που τη σώζει είναι η μαγνητική παρουσία του Μπάουι στο ρόλο του ανθρωποειδή εξωγήινου που ήρθε στη γη για να βρει νερό για τον πλανήτη του.

6η μέρα και το hype έχει εξαντλήσει τα εισιτήρια για το Δανέζικο, γυρισμένο στην Ουαλία «Bridgend». Η διήγηση μιας αληθινής ιστορίας νεανικών αυτοκτονιών σε ένα απομονωμένο χωριό της Ουαλίας είναι ατμοσφαιρική και η ίδια η ιστορία από μόνη της αλλόκοτη, το κοινό όμως διχάστηκε ανάμεσα στην μελαγχολική ατμόσφαιρα και την σεναριακή αερολογία που έκανε τα 104 λεπτά της ταινίας ατέλειωτα. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού έζησε τη σύντομη ζωή του ένας εφευρέτης ήχων που άλλαξε τον τρόπο που ακούμε τη μουσική. Ο Τζάκο Παστόριους ήταν ο ήρωας ενός εξαίρετου μουσικού ντοκιμαντέρ του «Τζάκο». Λίγο πιο κάτω στην Αργεντινή έζησε μια παράξενη ερημίτης συντροφιά με τους σκύλους της, στις παρυφές του πολιτισμού. Οι εποχές κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην «Κυρία των Σκύλων» με μια ερμηνεία που στοιχειώνει από την Βερόνικα Λίνας. Το βράδι έκλεισε με μια αποζημίωση και μια ανακάλυψη. Το «Tangerine» είναι ένα εξαιρετικά διασκεδαστικό, αθυρόστομο και ανθρώπινα ζεστό χρονικό της αναζήτησης του άπιστου αγαπητικού μιας μαύρης τρανσέξουαλ πόρνης που συνδυάζεται με την ιστορία ενός Αρμένη ταξιτζή και οικογενειάρχη με πολλά μυστικά. Μια λουσάτη ταινία που δεν μπορείς να πιστέψεις ότι γυρίστηκε με κινητό I phone! Είχε πολύ καιρό το Φεστιβάλ να μας συστήσει έναν τόσο ταλαντούχο και εφευρετικό σκηνοθέτη όπως ο Σον Μπέικερ, του οποίου προβλήθηκε το σύνολο του έργου.

7η μέρα και μαθήματα «ξένων» γλωσσών με τα πολύ ενδιαφέροντα «Καλιαρντά» ένα ντοκιμαντέρ που γύρισε η πιο αναγνωρισμένη Ελληνίδα τρανς ακτιβίστρια, η Πάολα Ρεβενιώτη, με θέμα την επινοημένη γλώσσα των παλιών παράνομων ομοφυλόφιλων της δεκαετίας του 40. Η κρυφή ιστορία μιας χώρας, με χιούμορ και αθυρόστομη διάθεση.

Τις επόμενες μέρες συνεχίστηκαν τα αφιερώματα στον Ισραηλινό Έιταν Φοξ και την κλασική Αμερικανίδα του περιθώριου Σίρλεϊ Κλαρκ καθώς επίσης και η προβολή ελληνικών ταινιών που φέτος υποστήριξε ιδιαίτερα το Φεστιβάλ. Για αυτές όμως θα μιλήσουμε σε ιδιαίτερο προσεχές αφιέρωμα. Στο διεθνές διαγωνιστικό προβλήθηκε ο «Κοιμώμενος Γίγαντας» μια καναδέζικη δραματική ταινία-απόδειξη ότι οι εφηβικές ηλικίες βρίσκονται πολύ μακριά από τα παιδάκια των Χολιγουντιανών ταινιών. Ζωές γεμάτες παραβατικότητα που σπρώχνονται στα άκρα από την πλήξη της καθημερινότητας. Επίσης προβλήθηκαν: το Ιρλανδέζικο δράμα «Είσαι και άσχημος», η συνάντηση ενός αποφυλακισμένου με αναστολή με τη μικρή πανέξυπνη ανηψιά του και η προσπάθειά τους να συμβιώσουν μετά από μια οικογενειακή τραγωδία του παρελθόντος. Και όμως υπάρχει κέλτικο χιούμορ που ελαφραίνει όλο αυτό το δράμα. Στο Ταϊλανδέζικο γλυκόπικρο δράμα «Πώς να κερδίζεις στη Ντάμα (κάθε φορά)» ένας έτοιμος να καταταγεί στρατιώτης αναπολεί τα παιδικά του χρόνια και τη σχέση του με τον μεγαλύτερο αδελφό του που τον υπεραγαπούσε από τότε που οι γονείς τους είχαν σκοτωθεί. Μια ιδιαίτερη ταινία όπου ένας ολόκληρος λαός ζει διακριτικά ένα δράμα ισορροπώντας ανάμεσα στον εθνικισμό και την ανεκτικότητα. Στο τμήμα Πρεμιέρες ξεχώρισε η νέα ταινία του Τζόνι Ντεπ «Ανίερη Συμμαχία» που αναμένεται να φέρει μια υποψηφιότητα Oscar στον πιο απρόβλεπτο Χολιγουντιανό σταρ που εδώ ερμηνεύει έναν ημιπαράφρονα γκάνγκστερ της Βοστώνης του 80 (που ακόμα καταζητείται από το FBI). Προσεχώς στις οθόνες. Το τελευταίο Σαββατοκύριακο ξεχώρισαν: η επιστροφή του Φίλιππου Κουτσαφτή που μετά τη θρυλική «Αγέλαστο Πέτρα» επιστρέφει στην Αρκαδία της μνήμης και των θρύλων με το μαγευτικό «Αρκαδία Χαίρε!». Ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό στα βάθη του Αμαζόνιου και της ιστορίας της αποικιοκρατίας μας πρόσφερε ο Κολομβιανός Σίρο Γκέρα με το εκθαμβωτικά ασπρόμαυρο «Στην αγκαλιά του φιδιού» μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς που βρήκε διανομή και θα προβληθεί στις αίθουσες. Για το τέλος, ο δημιουργός των video clip των Prodigy Κόριν Χάρντι μας συμβούλεψε να μην πάμε μόνοι στα δάσος, στο ανατριχιαστικό horror «The Hallow» όπου ένα Ιρλανδέζικο δάσος ζωντανεύει και στρέφει τις σκοτεινές του δυνάμεις εναντίον ενός υπαλλήλου εταιρείας υλοτομίας και της οικογένειάς του.

Και το Φεστιβάλ έκλεισε με την απονομή των βραβείων και την προβολή του Χρυσού Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών, το «Deephan» του Ζακ Οντιάρ.

Συνοπτικά τα βραβεία του 21ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας έχουν ως εξής: 

Χρυσή Αθηνά του Διεθνούς Διαγωνιστικού: «Ντεγκραντέ» των Αραμπ και Τάρζαν Νάσερ

Βραβείο Σκηνοθεσίας της Πόλης των Αθηνών: Αλαντέ Καβαϊτέ «Το Καλοκαίρι του Έρωτά μου»

Βραβείο Σεναρίου: Μαρκ Νούναν για την ταινία «Είσαι και Άσχημος»

Ειδική μνεία: Γυναικείας ερμηνείας για την Βερόνικα Λίνας στην ταινία «Η Κυρία των Σκύλων»

Βραβείο Κοινού: «Ο Λαβύρινθος της Σιωπής» του Τζούλιο Ρικιαρέλι

Χρυσή Αθηνά Διαγωνιστικού Τμήματος Μουσική & Φιλμ: «Τζάκο Παστόριους» των Πολ Μάρσαντ και Στίβεν Κιζάκ

 

Το 21ο Φεστιβάλ τελείωσε με νέο ρεκόρ προσέλευσης θεατών! Ζήτω το 22ο Φεστιβάλ. Θα επανέλθουμε με αναλυτικό ρεπορτάζ από τα βραβεία.

 

Τάσος Ντερτιλής