Jakob, der Lügner - Ιάκωβος, ο ψεύτης (Επανέκδοση)

Παραγωγή: Ανατολική Γερμανία/Τσεχοσλοβακία – 1974 

Διάρκεια: 100 λεπτά

Είδος: Δραματική Κομεντί

Σκηνοθεσία: Frank Beyer

Πρωταγωνιστούν: Vlastimil Brodský, Erwin Geschonneck, Henry Hübchen, Blanche Kommerell, Manuela Simon, Dezsö Garas, Zsuzsa Gordon, Friedrich Richter, Margit Bara, Reimar J. Baur, Armin Mueller-Stahl.

Υπόθεση: Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος πλησιάζει προς το τέλος, όμως σε ένα Εβραϊκό γκέτο σε μια πόλη της Ανατολικής Ευρώπης, οι έγκλειστοι δεν έχουν καμία ιδέα για το τι γίνεται έξω από τα τείχη τους. Ο μαστρο-Ιάκωβος, ζει μόνος με τις αναμνήσεις από μια προπολεμική όμορφη εποχή και με τη συντροφιά ενός μικρού κοριτσιού χωρίς γονείς και του πρώην κουρέα καλύτερου φίλου του. Ένα βράδι που καταλήγει μετά από μια φάρσα στην Κομαντατούρ, το αυτί του παίρνει τυχαία μια είδηση του Γερμανικού ραδιοφώνου, ότι οι Ρώσοι προελαύνουν νικώντας προς την περιοχή τους. Όμως κανείς από τους απογοητευμένους συντρόφους του δεν τον πιστεύει. Έτσι, εφευρίσκει μια ιστορία ότι είναι κρυφά κάτοχος ραδιοφώνου, κάτι απαγορευμένο με ποινή θανάτου. Η είδηση εξαπλώνεται από στόμα σε στόμα και ο Ιάκωβος γίνεται ξαφνικά το πρόσωπο της ημέρας στο οποίο οι απελπισμένοι Εβραίοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους. Επινοώντας συνεχώς ειδήσεις για την εξέλιξη των μαχών, ανεβάζει το ηθικό της κοινότητας μέχρι που φθάνει στο δίλημμα να αποκαλύψει την αλήθεια ή να τους κρατήσει στην απατηλή πλάνη τους. Η ιστορία όμως είναι αμείλικτη με τους ονειροβάτες…

Σαράντα χρόνια μετά τη δημιουργία αυτής της ταινίας οι δύο συμπαραγωγοί χώρες της δεν υφίστανται πλέον ως κρατικές οντότητες. Ούτε και τα πανίσχυρα Ανατολικογερμανικά Στούντιο της DEFA που παρήγαν μια χιλιάδα ταινιών από το τέλος του Πολέμου και το χωρισμό της Γερμανίας μέχρι τη πτώση του τείχους και την επανένωση. Υφίσταται όμως αυτή η αξιοπερίεργη ταινία, ένα έργο τέχνης που δεν το θέλησαν πραγματικά ποτέ οι παραγωγοί του και βρήκε τη δικαίωση «πέρα από το Τείχος». Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η πιο διαβόητη χώρα του Ανατολικού μπλοκ, δεν διέθετε μόνο ψυχροπολεμικούς κατάσκοπους και αθλήτριες με τεστοστερόνη: είχε και τα θετικά της όπως το Berliner Ensemble του Μπρεχτ και τα κρατικά κινηματογραφικά στούντιο της DEFA που παρήγαν μεταξύ άλλων ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, επίκαιρα, μεταγλωττίσεις ξένων ταινιών, ερχόμενα συχνά σε σύγκρουση με την επίσημη κρατική ιδεολογία με αποτέλεσμα την «εξαφάνιση» πολλών ταινιών. Ακόμη και αυτή η διακρατική συμπαραγωγή με ένα διάσημο τότε Τσέχο πρωταγωνιστή είδε και έπαθε για να φθάσει στο κοινό, αφού είχαν περάσει σχεδόν δέκα χρόνια από τη σύλληψη της αρχικής ιδέας της. Η θεματολογία της ταινίας χτυπούσε ευαίσθητες χορδές των Κομμουνιστικών καθεστώτων σε εποχές που ο παραδοσιακός αντισημιτισμός δεν είχε εκλείψει με αποτέλεσμα την απόρριψη από το Φεστιβάλ της Μόσχας με το αιτιολογικό της παρωχημένης θεματολογίας. Αντίθετα στο Φεστιβάλ του Δυτικού τότε Βερολίνου η ταινία υπήρξε η πρώτη ανατολικογερμανική συμμετοχή, με βραβεύσεις και τιμές, και βρήκε το δρόμο για τη Δύση και τη δόξα των Όσκαρ, τα οποία είχαν ανέκαθεν μια ευαισθησία στη θεματολογία του Ολοκαυτώματος.

Αυτά όμως είναι Ιστορία και αυτό που μένει είναι το αποτέλεσμα. Η ταινία διαθέτει έναν αξιομνημόνευτο συνδυασμό ελαφρότητας και αίσθησης ματαιότητας της ύπαρξης και ο Τσέχος πρωταγωνιστής της είναι ιδανικός εκφραστής αυτού του συνδυασμού. Σήμερα αυτό το ερημωμένο γκέτο με τους σκυφτούς ανθρώπους πίσω από τα τείχη που είχαν σηκώσει οι Ναζί μοιάζει με ανάλαφρη ειρωνική αναφορά για την απομόνωση της χώρας παραγωγής της πίσω από Τείχη και αυταπάτες. Στα συν μια πρώιμη εμφάνιση του μεγάλου Άρμιν Μίλερ Σταλ σε ένα δεύτερο ρόλο. Η ταινία απέκτησε ένα αποτυχημένο αμερικάνικο Remake το 1999, από τον Πίτερ Κάσοβιτς, πατέρα του διάσημου Ματιέ, με τον Ρόμπιν Ουίλιαμς στο ρόλο του Ιάκωβου.

Σήμερα η DEFA λειτουργεί ως ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου με Κρατική επιχορήγηση και ασχολείται με την ψηφιοποίηση και διατήρηση του ιστορικού υλικού παραγωγής της.

Διανομή: New Star 

Στις αίθουσες από 21.01.16