Vergine Giurata – Ορκισμένη Παρθένα

Παραγωγή: Ιταλία - 2015 

Συμπαραγωγοί: Αλβανία/Κόσοβο/Ελβετία/Γερμανία/Γαλλία 

Διάρκεια: 84 λεπτά

Είδος: Δράμα

Βαθμολογία: _{* * * 1/2}

Σκηνοθεσία: Laura Bispuri

Πρωταγωνιστούν: Alba Rohrwacher, Emily Ferratello, Lars Eidinger, Flonja Kodheli, Luan Jaha, Bruno Shllaku, Ilire Vinca Celaj. 

Υπόθεση: Η Χάνα Ντόντα, κορίτσι ακόμα, ξεφεύγει από το πεπρωμένο της να γίνει σύζυγος και υπηρέτρια - ένα μέλλον που επιβάλλεται σε όλες τις γυναίκες στα απομακρυσμένα χωριά της ορεινής Βόρειας Αλβανίας. Με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του θείου της, η Χάνα επικαλείται τον παλιό εθιμικό νόμο Κανούν και δίνει όρκο αιώνιας παρθενίας για να μπορέσει να κρατήσει όπλο και να ζήσει ελεύθερα όπως οι άνδρες. Για τους χωρικούς, η Χάνα γίνεται «ορκισμένη παρθένα» και παίρνει το όνομα Μαρκ. Ωστόσο, μια ανησυχία υπάρχει πάντα κάτω από την ανδρική της περιβολή. Μετά από λίγα χρόνια, τα δυσθεώρητα βουνά και η επιλογή της μοιάζουν πλέον με φυλακή. Ο Μαρκ αποφασίζει να κάνει το ταξίδι που ανέβαλε εδώ και χρόνια. Ταξιδεύει στην Ιταλία, διασχίζοντας τα σύνορα πολλών διαφορετικών κόσμων: αυτά που χωρίζουν την Αλβανία από την Ιταλία, το παρελθόν από το παρόν, το αρσενικό από το θηλυκό. Σταδιακά θα ξεκινήσει να νιώθει τον ίλιγγο τού να ανακαλύπτεις το σώμα σου, του να αγγίζεις άλλα σώματα. Βρίσκει στοργικούς, τρυφερούς ανθρώπους που τους είχε στερηθεί και αφήνεται στην απρόσμενη προοπτική ενός έρωτα που ο Κανούν της είχε αρνηθεί. O Μαρκ ανακαλύπτει τη Χάνα, συναρμολογώντας και πάλι μαζί τις δύο ψυχές που έχουν ζήσει τόσα χρόνια μέσα στο σώμα του. Έτσι, θα ξαναγεννηθεί ως ένας νέος, ελεύθερος και ολοκληρωμένος άνθρωπος.

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο της νεαρής Λάουρα Μπισπούρι διαθέτει πάνω από όλα την ατσάλινη παρουσία της Άλμπα Ρορβάχερ που με αυτή την ερμηνεία της αποδεικνύεται ως μια από τις σημαντικότερες παρουσίες του σύγχρονου Ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Μια ερμηνεία που κινείται στην κόψη του ξυραφιού ανάμεσα στη θλίψη ενός φυλακισμένου κορμιού και την προσμονή της εκ νέου ανακάλυψης της ελευθερίας του. Διαθέτει όμως και μια συγκλονιστική ιστορία γυναικείας χειραφέτησης που μοιάζει απίστευτο ότι συμβαίνει στη σύγχρονη εποχή. Η αφήγηση πηγαίνει μπρος πίσω στη ζωή του Μαρκ/Χάνα τονίζοντας έτσι τις συναισθηματικές εξάρσεις μιας βασανισμένης κατά συνθήκη άφυλης ύπαρξης και σταματώντας να θαυμάσει με δέος την τραχύτητα του ορεινού Αλβανικού τοπίου που είναι βέβαιο ότι έχει παίξει βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του ψυχισμού και των νόμων των ανθρώπων του. Ένα πολύ εντυπωσιακό ντεμπούτο που έκανε έναν πολύ επιτυχημένο φεστιβαλικό γύρο πριν φθάσει στις οθόνες μας.

Και μερικά ιστορικά στοιχεία για το θέμα της ταινίας

Κανούν

O Κανούν είναι το πιο σημαντικό δίκαιο - νόμος όλων των παραδόσεων των αλβανικών φυλών. Για αιώνες ο Κανούν ρύθμιζε την κοινωνική ζωή στην Αλβανία, ιδίως στις απομακρυσμένες βόρειες περιοχές (και στο Κοσσυφοπέδιο, στην ΠΓΔΜ και στο Μαυροβούνιο). Το δίκαιο αυτό ασχολείται τόσο με αστικές όσο και με ποινικές υποθέσεις και ρυθμίζει διάφορες πτυχές της ζωής: οικογένεια, γάμο, συμφωνίες, εργασία, περιουσία, εγκλήματα για την τιμή, και αποζημίωση για τις ζημιές. Σύμφωνα με τον Κανούν, η βεντέτα που σχετίζεται με την απόλυτη αφοσίωση μεταξύ των μελών της οικογένειας, είναι βασικό χαρακτηριστικό ενός Αλβανού «έντιμου ανθρώπου». Ο Κανούν είναι κατηγορηματικός: «Σύμφωνα με τον νόμο, σε διαφορετική περίπτωση, ο άνθρωπος αυτός θεωρείται νεκρός». Επιπλέον, «δεν μπορεί να αντικατασταθεί το αίμα με πρόστιμο και η τιμή δεν μπορεί να αποκατασταθεί, ακόμη, και με χρηματική αποζημίωση». Επιπλέον, «αν ο άντρας κάνει έκκληση για δικαιοσύνη τότε παίρνει τον νόμο στα χέρια του». Η αίσθηση της οικογένειας είναι πολύ ισχυρή, ένα οικογενειακό σύστημα πατριαρχικού τύπου κυριαρχεί στον Κανούν: μια μεγάλη οικογένεια με τον πρωτότοκο γιο ως επικεφαλής. Παραδοσιακά, η ζωή της γυναίκας εξαρτάται από τους άντρες. Ο Κανούν αναφέρεται στις γυναίκες ως «ένα ον, κατασκευασμένο για να αντέξει το οικογενειακό βάρος και την εργασία». Οι γυναίκες έχουν ελάχιστη ισχύ στην λήψη αποφάσεων και δύναμη. Δεν μπορούν να έχουν περιουσία, και δεν συμμετέχουν στις βεντέτες.

Ορκισμένες παρθένες

Το δικαίωμα για μια γυναίκα να δηλωθεί ως άντρας, να συμπεριφέρεται σαν άντρας και να αποκτήσει όλα τα δικαιώματα του άντρα, όπως ορίζει το έθιμο του Κανούν αποκλειστικά για τους άντρες, είναι αναγνωρισμένο. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό το φαινόμενο έχει αρχίσει εδώ και τουλάχιστον 200 χρόνια. Υποτίθεται ότι η γυναίκα είναι παρθένα, και, κατά συνέπεια, η αλλαγή αυτή γίνεται ώστε να φθάσει στη σεξουαλική ωριμότητά της. Απαιτείται πλήρης αποχή από τη σεξουαλική ζωή, ένας βασικός λόγος για τον οποίον αυτές οι γυναίκες ("burrnesh") έχουν ορκιστεί παρθένες ("virgjinat e bitume"). Αυτές οι γυναίκες ντύνονται σαν άνδρες, καθώς τα αντρικά ρούχα θεωρούνται ως ένα στοιχείο που νομιμοποιεί τον όρκο αλλαγής που δίνουν, ενώ παραδοσιακά γίνεται μια τελετή από 12 άνδρες του χωριού της γυναίκας. Μετά την ορκωμοσία, η παρθένος έχει καθημερινά ανδρική συμπεριφορά. Παίρνει το όνομα ενός άντρα, έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει όπλο, να καπνίζει και να πίνει με τους άντρες σε χώρους όπου δεν επιτρέπονται οι γυναίκες. Επίσης αποκτά το δικαίωμα να πωλήσει, να αγοράσει και διαχειριστεί την περιουσία της και μπορεί ακόμη και να λάβει μέρος στον πόλεμο ή σε βεντέτες μεταξύ των φυλών. Έχει ίσα δικαιώματα με τους άντρες, αλλά ποτέ δεν μπορεί να παντρευτεί ή να έχει σχέσεις με κανένα από τα δύο φύλα. Υπάρχουν λίγες περιπτώσεις ακόμη και σήμερα: περίπου 100 περιπτώσεις στο Κοσσυφοπέδιο και στις περιοχές κοντά στο Αλβανικά σύνορα. Το φαινόμενο αυτό στο παρελθόν υπήρχε επίσης στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο και στη Βοσνία.

Διανομή: Ama Films

Στις αίθουσες από 07.04.16