22ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας: Συλλογική δουλειά και χαμηλοί τόνοι.


 

Ο αγαπημένος θεσμός των Αθηναίων (και μη) σινεφίλ βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Το φετινό κλίμα φάνηκε να διαμορφώνεται ευθύς εξ αρχής από την όπως πάντα λαμπρή πρεμιέρα στο Μέγαρο Μουσικής: ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Λουκάς Κατσίκας, με λίγο τρακ και πιασμένος χέρι χέρι με τους συνεργάτες του πάνω στη σκηνή, ευχαρίστησε το κοινό για την αγάπη του όλα αυτά τα χρόνια στο θεσμό, ευχήθηκε «να έχει την τύχη του πρωτάρη» και αφιέρωσε τις επόμενες νύχτες στον εμπνευστή και ιδρυτή του Φεστιβάλ τον εκλιπόντα Γιώργο Τζιώτζιο. Συλλογικό πνεύμα λοιπόν, χαμηλοί τόνοι και συγκίνηση μπροστά στα χρόνια που πέρασαν και ομόρφυναν κινηματογραφικά αυτή την πόλη.

Σε χαμηλούς τόνους κινήθηκε φέτος και ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, η νέα ταινία του οποίου Χουλιέτα ήταν επίσημη ταινία έναρξης. Ένα συγκινητικό μελόδραμα, παλιάς κοπής, με τη μάνα να χάνει κυριολεκτικά το παιδί και τη Θεία Δίκη να κρέμεται πάνω από κεφάλια δικαίων και αδίκων. Ο Πέδρο μεγαλώνει και ο φόβος του Θανάτου αρχίζει να αντανακλάται στο έργο του, απομακρύνοντας το χιούμορ και φέρνοντας έναν αέρα μεγαλοπρέπειας.

Από την πρώτη μέρα το Grand Magazine ήταν εκεί ακολουθώντας όπως πάντα το δικό του  οδοιπορικό, με έμφαση στις ταινίες των διαγωνιστικών προγραμμάτων αλλά και με επιλογές από κάποια αφιερώματα, όπως φέτος το αφιέρωμα στα Festival Darlings, τις αγαπημένες ταινίες πολλών διεθνών φεστιβάλ.

Το διαγωνιστικό πρόγραμμα ξεκίνησε με το Τυνησιακό Hedi του Μοχάμεντ Μπεν Άτια που διηγείται την ιστορία ενός άβουλου νεαρού υπάλληλου που πρόκειται να παντρευτεί μια κοπέλα την οποία έχει «διαλέξει» για λογαριασμό του η χήρα μητέρα του. Λίγο πριν το γάμο, ο Χέντι γνωρίζει μια απελευθερωμένη κοπέλα την οποία και ερωτεύεται. Το δίλημμα είναι μεγάλο. Ενδιαφέρουσα ηθογραφία και μελέτη της ψυχοσύνθεσης ενός νέου ανθρώπου που είδε την αραβική άνοιξη να έρχεται και να σβήνει άδοξα. Εξαιρετική η ερμηνεία του Μαζντ Μαστουρά στον ομώνυμο ρόλο, βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Πηγαίνοντας λίγο πιο βόρεια σε πιο «απελευθερωμένα» εδάφη από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, συναντάμε τον Ρόκο. Ο Ιταλός απόλυτος βασιλιάς της πορνογραφίας Ρόκο Σιφρέντι, λίγο μετά την απόσυρσή του από την ενεργό δράση αποκτά και το ντοκιμαντέρ του με τίτλο τα όνομά του: Rocco. Οι Τιερί Ντεμεζιέρ και Άλμπαν Τερλέ ακολουθούν παντού τον προικισμένο Λατίνο και καταγράφουν (διακριτικά όσο γίνεται) τη δραστηριότητά του, τη ζωή του, τις φοβίες του, την οικογένειά του, τις σχέσεις του με τις συμπρωταγωνίστριες του και πάνω από όλα την ουσία του τι σημαίνει να κάνεις αυτή τη δουλειά, πόση θέληση χρειάζεται, πόσο πρέπει να συμμετέχει και το πνεύμα για να ακολουθεί το σώμα και κατά πόσο είναι επάγγελμα ή ψυχαναγκασμός! Ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκουμέντο, ίσως το καλύτερο ντοκιμαντέρ που δεν θα είναι υποψήφιο για Όσκαρ! (αν διαψευστώ τι να πω…). Σε άλλες αίθουσες προβλήθηκε το κλασσικό αριστούργημα του Λουί Μαλ Ασανσέρ για δολοφόνους με το αξέχαστο score του Μάιλς Ντέιβις αλλά και το εκπληκτικό animation Πάρτι με λουκάνικα, ίσως η πιο βέβηλα αστεία ταινία από την εποχή των αδελφών Μαρξ!. Επίσημη πρεμιέρα στο Παλλάς και για τις μέρες Ιταλικού σινεμά, στα πλαίσια του Φεστιβάλ, με την Τρελή Χαρά τη νέα ταινία του Πάολο Βίρτσι, παρουσία της πρωταγωνίστριας Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι.

2η μέρα με Closet Monster στο διαγωνιστικό. Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Καναδού Στίβεν Νταν με ήρωα ένα ντροπαλό αγόρι, παιδί άσχημα χωρισμένων γονιών που ίσως και να «του αρέσουνε τα αγόρια και ας μην το ομολογεί», και την πορεία του προς την ψυχική ωρίμανση μέσα από τραυματικές εμπειρίες που έχουν κάτι από μαγικό ρεαλισμό και μια σινεφίλ τρέλα που μόνο εκεί στο Μόντρεαλ και το Τορόντο συναντάς. Στη συνέχεια ένα ντοκουμέντο για το τίποτα της ζωής δύο φοιτητών καλών τεχνών κάπου στη σύγχρονη Βαρσοβία. All these sleepless nights και οι λευκοί και μάλλον ευκατάστατοι ήρωές μας το μόνο στο οποίο παίρνουν μάστερ είναι το ποτό, το σνιφάρισμα και το κυνήγι της γκόμενας. Πόσο ενδιαφέρον να κάνεις ταινία τις προσωπικές σου κραιπάλες. Και πόσο διδακτικό. Εδώ ο κόσμος χάνεται κι οι Βόρειοι αρμενίζουνε. Σε άλλες αίθουσες το μουσικό ντοκιμαντέρ Hired Gun για τους άγνωστους session μουσικούς των studio αλλά και το Tapis Rouge, ένα road movie  στα πλαίσια του αφιερώματος Minority Report.

3η μέρα με το πολυσυζητημένο Wild της Νικολέτ Κρέμπιτς. Στην τακτοποιημένη Γερμανία όπου όλα λειτουργούν ρολόι, μια καταπιεσμένη γραμματέας ανακαλύπτει τις χαρές της φύσης όταν έρχεται σε επαφή (ναι, αυτό!) με ένα λύκο που έχει λοξοδρομήσει στο γειτονικό πάρκο.

Αλληγορία για την δύναμη του ενστίκτου και τη σύγκρουσή του με τον κόσμο της μισθωτής εργασίας και με ότι αυτή συνεπάγεται εντός των καπιταλιστικών δομών. Μαύρο χιούμορ, ερωτισμός, μυστήριο και αρκετό αίμα σε μια από τις πιο αγαπημένες ταινίες του φεστιβαλικού κυκλώματος. Κάπου αλλού ο μακαρίτης Φρανκ Ζάπα μιλάει με δικά του λόγια για μουσική και πολιτική στο μουσικό Eat that Question; Frank Zappa in his own wordsκαι βέβαια κάνει sold out!

4η μέρα Κυριακή και ο σκηνοθέτης Μπράιαν Ντε Πάλμα παραδίδει ένα Master class  σκηνοθεσίας, ιστορίας του αμερικάνικου σινεμά και άπλυτων και παραλειπόμενων στο πολύ ενδιαφέρον De Palma των θαυμαστών του Νόα Μπάουμπαχ και Τζέικ Πάλτροου, ενώ συνεχίζεται το συγκινητικό αφιέρωμα στον πρόωρα χαμένο Νίκο Τριανταφυλλίδη με το  Μαύρο Γάλα του 1999. Στη συνέχεια το Evolution της Λούσι Χατζιχαλίλοβιτς στο διαγωνιστικό τμήμα βάζει φωτιά στις συζητήσεις και τις αντιπαραθέσεις μεταξύ lovers και haters.Ένα απομονωμένο νησί, μερικά αγόρια που τα συνοδεύουν οι «μητέρες» τους, απόκοσμα μυστικά, τρομακτικές αποκαλύψεις και πολύ στιλ και πόζα στη σύλληψη και την κινηματογράφηση. Να το πεις weird; Να το πεις δήθεν; Να το πεις παρεξηγημένο αριστούργημα; Ένα είναι σίγουρο. Δεν άρεσε καθόλου στο κοινό που το είχε κάνει sold out λόγω της φήμης του. Σε άλλη αίθουσα, επετειακή προβολή για τα 35 χρόνια του 3ωρου μαρξιστικού έπους του Γουόρεν Μπίτι Reds. Η ιστορία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζον Ριντ και η Οκτωβριανή επανάσταση δια χειρός Χόλιγουντ.

5η μέρα με το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τζέιμς Σάμους. Ο σεναριογράφος του Brokeback Mountain διασκευάζει Φίλιπ Ροθ και παραδίδει το Indignation, την ιστορία ενός νεαρού Εβραιόπουλου από το Τζέρζι που πηγαίνει να σπουδάσει σε ένα συντηρητικό κολέγιο του Οχάιο και ανακαλύπτει τι σημαίνει «σύστημα». Ένα συγκλονιστικό ντεμπούτο, μια ταινία που δεν μασά τα λόγια της, ένας πρωταγωνιστής που αποκαλύπτεται καλλιτεχνικά για πρώτη φορά (ο νεαρός σταρ Λόγκαν Λέρμαν)  και ένα καστ που τα δίνει όλα. Powerhouse!

Επίσης, για μια ακόμη χρονιά οι Νύχτες Πρεμιέρας τίμησαν πρωτοεμφανιζόμενους σκηνοθέτες και ηθοποιούς από την ελληνική κινηματογραφική σεζόν που πέρασε. Ο υποβλητικός «Καύσωνας» της Τζόις Νασαουάτι, η φρεσκάδα της Έλλης Τρίγγου στο «Suntan» και δυο εντελώς αντίθετες ερμηνείες, ο νοσταλγικός Γιάννης Νιάρρος του «Νοτιά» και ο μυστηριώδης Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου του «Interruption», αποτέλεσαν την επιλογή της κριτικής επιτροπής των Βραβείων Πρωτοεμφανιζόμενων Δημιουργών και Ηθοποιών Ελληνικών Ταινιών του 22ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας. H Κριτική Επιτροπή για τα Βραβεία των Πρωτοεμφανιζόμενων Ελλήνων αποτελούνταν από τον σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη (Πρόεδρο), τους ηθοποιούς Βαλέρια Χριστοδουλίδου και Άρη Σερβετάλη, την κριτικό κινηματογράφου Έλενα Χριστοπούλου και τον διανομέα Βασίλη Σουραπά. 

Η βραδιά συνεχίστηκε με την πρώτη πανελλήνια προβολή του ντοκιμαντέρ των Θάνου Αναστόπουλου και Ντάβιντε Ντελ Ντέγκαν με τίτλο Η Τελευταία Παραλία, αμέσως μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών. Οι σκηνοθέτες προλόγισαν την ταινία, με τον Θάνο Αναστόπουλο να αφιερώνει την προβολή στον ανθρωπολόγο και συγγραφέα Σωτήρη Δημητρίου, ο οποίος έφυγε φέτος από τη ζωή, και στον αργυρό ολυμπιονίκη της κολύμβησης Σπύρο Γιαννιώτη. 

Και το 22ο Φεστιβάλ συνεχίζεται... 

Τάσος Ντερτιλής