Djam – Μποέμικη Ψυχή

Παραγωγή: Γαλλία/Ελλάδα/Τουρκία – 2017

Διάρκεια: 97 λεπτά

Βαθμολογία: _{* * ½} 

Είδος: Κοινωνικό 

Σκηνοθεσία: Tony Gatlif 

Πρωταγωνιστούν: Δάφνη Πατακιά, Simon Abkarian, Maryne Cayon, Κίμων Κουρής, Σόλων Λέκκας, Γιάννης Μποσταντζόγλου, Ελευθερία Κόμη, Μιχάλης Ιατρόπουλος. 

Υπόθεση: Μια φορά κι ένα καιρό, την εποχή της κρίσης και της μιζέριας, ζούσε η μικρή Τζαμ στη Λέσβο, με το θείο της τον Κακούργο. Ναυτικός χωρίς καράβι αφού το καϊκι του είχε ακινητοποιηθεί λόγω έλλειψης ανταλλακτικών, φερμένος από το Παρίσι όπου έζησε με την πρόωρα χαμένη μάνα της Τζαμ, είναι ένας άνθρωπος σκληρός αλλά και περήφανος που λατρεύει με πάθος τα ρεμπέτικά. Όπως τα λατρεύει και η Τζαμ που κάνει αμάν όταν της αναθέτει την αποστολή να πάει στην Πόλη και να του βρει ένα σπάνιο ανταλλακτικό για τον κινητήρα του σκάφους. Δρόμο παίρνει, δρόμο αφήνει η Τζαμ, φθάνει στην Κωνσταντινούπολη όπου τυχαία συναντά την Αβρίλ, συνομήλική της από τη Γαλλία που είχε έρθει με το φίλο της ως εθελόντρια για τους μετανάστες αλλά τσακώθηκαν, τον παράτησε κι έμεινε άφραγκη και μόνη σε ξένο τόπο. Η Τζαμ, γενναιόδωρη και απρόβλεπτη όπως είναι και ταξιδιάρα ψυχή, παίρνει υπό την προστασία της την Αβρίλ και αναλαμβάνει να τη φέρει πίσω στην ασφάλεια της Ευρώπης, παίρνοντάς την μαζί της στη Μυτιλήνη.  Το ταξίδι τους θα είναι γεμάτο μουσική, αναπάντεχες συναντήσεις, δυσάρεστα απρόοπτα αλλά και ελπίδα. 

Στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, εκεί που ο ορθολογισμός υποχωρεί μπροστά στη δύναμη του κισμέτ, εκεί πλανιέται η Τζαμ, σύμβολο της ελευθερίας της Ελληνικής ψυχής, κορμί πλασμένο από γέλιο και άνεμο, δύναμη της φύσης και αθώο παιδί ταυτόχρονα. Αυτή η παραμυθένια σύμπτυξη από δύο Ρόζες, τη Ρόζα Εσκενάζι και τη Ρόζα Λούξεμπουργκ είναι ένα σύμβολο ελευθερίας και αέναης εξέγερσης, ένα φλογερό βλέμμα που παρατηρεί από το περιθώριο την κοινωνική κρίση και δεν παύει να πονά για τη δυστυχία των ανθρώπων. Δίπλα της η Αβρίλ, κορίτσι της Δύσης από τα λαϊκά προάστεια, επίσης σκληρή και ριψοκίνδυνη, με δυνατή θέληση αλλά χωρίς ψυχή, χωρίς αυτή τη φλόγα της ζωής που ανακαλύπτει στη Τζαμ και την κάνει να προσκολληθεί δίπλα της.

Δύο σύμβολα γυναικείας ελευθερίας σε ένα κόσμο γεμάτο μιζέρια, πόνο, σκουπιδότοπους με πεταμένα σωσίβια προσφύγων που ίσως «δεν τα κατάφεραν» κι ανθρώπους που γονατίζουν χτυπημένοι από τις Τράπεζες. Αυτός είναι ο σύγχρονος Ευρωπαϊκός κόσμος κατά Τόνι Γκατλίφ κι αυτό είναι ένα λιγάκι τσιγγάνικο παραμύθι περιπλάνησης, με προσχηματική ιστορία και με όχημα τη δύναμη και την ελευθερία του ρεμπέτικου τραγουδιού. Ιδανική έκφραση αυτού του οράματος η μεγαλωμένη στο Βέλγιο Δάφνη Πατακιά, η πιθανή επόμενη μεγάλη σταρ του Γαλλικού σινεμά, μια ηθοποιός που γνωρίσαμε από ταινίες του Γιώργου Ζώη και του Γιάνναρη και τώρα βάζει πλώρη για τη μεγάλη διεθνή καριέρα (επόμενος ρόλος, πρωταγωνίστρια στη νέα ταινία του Πολ Φερχόφεν μετά το Elle).

Είναι λοιπόν κρίμα, όλο αυτό το πανηγύρι της εξέγερσης ενάντια σε ένα ψυχρό και άδικο κόσμο των πολέμων του κεφαλαίου να συμβαίνει σε μια ταινία με χαοτικό σενάριο, που χάνει συχνά το ρυθμό της και το κέντρο βάρους της αφήγησής της με αποτέλεσμα να δίνει πολλές φορές μια αίσθηση κατασκευασμένου και άτσαλου με χαρακτήρες bigger than life να μπαινοβγαίνουν στη δράση σαν τσιτάτα αγανακτισμένων και με σκηνές όπως η κατάσχεση να χάνουν την τραγικότητά τους από βερμπαλισμό και ένα λαϊκίστικο σύνδρομο Ζορμπά που κάνει τον Κακούργο του αγαπημένου Σιμόν Αμπκαριάν να μοιάζει γραφικός. Συγχωρούμε τον μεσιέ Γκατλίφ λόγω της προφανούς αγάπης για την Ελλάδα που ξεχειλίζει από την ταινία του και βέβαια για το αδούλωτο πνεύμα που την διαποτίζει.  

Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στο περασμένο Φεστιβάλ των Καννών, σε μια επεισοδιακή υπαίθρια προβολή στην Κρουαζέτ με τη Δάφνη Πατακιά να ξεσηκώνει τα πλήθη χορεύοντας ξυπόλητη στην άμμο! Η Μελίνα ξαναζεί…στα Εξάρχεια!     

Διανομή: Tanweer 

Στις αίθουσες από 19.04.18