59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Διεθνές Διαγωνιστικό και Caritas Romana
Πυξίδα για το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα του 59ου ΦΚΘ είναι η έννοια της Ρωμαϊκής Ευσπλαχνίας. Η Caritas Romana, ένα λησμονημένο κι ωστόσο συγκλονιστικό θέμα της κλασικής τέχνης, υπήρξε οδηγός για την επιλογή των 15 ταινιών που διαγωνίζονται φέτος.
Ο Ρωμαίος ιστορικός Βαλέριος Μάξιμος, το 31 μ.Χ. κατέγραψε το πώς μια κόρη μπήκε στην φυλακή και θήλασε τον πατέρα της ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θάνατο από ασιτία. Μην έχοντας άλλο τρόπο να περάσει φαγητό στο κελί του, η Πέρο τάισε τον πατέρα της, τον Κίμωνα, από το ίδιο το στήθος της. Περισσότερα από τριακόσια έργα τέχνης, από την ρωμαϊκή εποχή ως τις μέρες μας, απεικονίζουν την ιστορία αυτού του αλλόκοτου θηλασμού. Η σπαρακτική αυτή ιστορία που είναι γνωστή ως Caritas Romana (Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία) και τα εκατοντάδες έργα τέχνης που την αναπαριστούν, χρησιμοποιήθηκαν ως πυξίδες για την αναζήτηση, ταξινόμηση και ερμηνεία των 15 ταινιών του Επίσημου Διαγωνιστικού Τμήματος του Φεστιβάλ.
Το Φεστιβάλ αποφάσισε λοιπόν να επαναφέρει αυτό το σχεδόν ξεχασμένο θέμα των εικαστικών το οποίο υποβλήθηκε, ανά τους αιώνες, σε πολλαπλές και αντικρουόμενες ερμηνείες, και να το επανεξετάσει.
«Η ύψιστη αυτή πράξη ευσπλαχνίας δεν είναι μόνο οικογενειακή αλληλεγγύη, αλλά και γενναία πολιτική πράξη που εγκαθιδρύει νέες κοινωνικές σχέσεις και πολιτισμικά σύμβολα» σημειώνει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Θηλάζοντας τον πατέρα της, η Πέρο αντέστρεψε τις ταυτότητες τους. Δεν ήρθε σε σύγκρουση μόνο με το σωφρονιστικό σύστημα που καταδίκασε τον πατέρα της, αλλά και με το ίδιο το σώμα της. Κατάφερε να απεκδυθεί το κοστούμι της θυγατέρας και να μεταμορφώσει τον πατέρα της σε ομογάλακτο αδελφό των παιδιών της για να τον σώσει. Σήμερα μπορούμε να ξαναδούμε αυτή την ιστορία υπό το πρίσμα νεότερων θεωριών για την θέση της γυναίκας, την παρακμή της πατριαρχίας, την ετεροκανονικότητα των έμφυλων ρόλων, την επιτελεστικότητα του κοινωνικού φύλου», συμπληρώνει ο ίδιος.
Αυτή την σπουδαία υπέρβαση πραγματεύονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι ταινίες του Διαγωνιστικού Tμήματος του 59ου Φεστιβάλ, οι οποίες διερευνούν το θέμα σε διαφορετικές εκδοχές. Το Φεστιβάλ προτείνει στους θεατές να δουν τις ταινίες αυτές σαν μια ολότητα, σαν ένα διανοητικό κυνήγι θησαυρού, που δεν μένει μόνο στη μεγάλη οθόνη.
ΔΙΑΒΟΛΟΨΑΡΟ
Οι ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού είναι οι εξής:
Διαβολόψαρο του Πουτσιπόνγκ Αρουνπένγκ (Ταϊλάνδη): Ένας ψαράς διασώζει και περιθάλπει έναν σιωπηλό άνδρα από τη θάλασσα της Μιανμάρ. Όταν ο ψαράς εξαφανίζεται μυστηριωδώς, ο άνδρας αυτός θα τον αντικαταστήσει, αναλαμβάνοντας τη ζωή του – το σπίτι, τη δουλειά, αλλά και την πρώην γυναίκα του. Ένα απρόβλεπτο παιχνίδι εναλλαγής ταυτοτήτων σε ένα εξαιρετικά ατμοσφαιρικό φιλμ που απέσπασε βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο τμήμα «Ορίζοντες» του φεστιβάλ Βενετίας.
Διακοπές της Ιζαμπέλα Έκλεφ (Δανία, Ολλανδία, Σουηδία): Η πανέμορφη Σάσα, ερωμένη ενός αδίστακτου γκάνγκστερ, απολαμβάνει τις χλιδάτες διακοπές της στο ηλιόλουστο Μπόντρουμ της Τουρκίας. Είναι αφοσιωμένο μέλος μιας παράδοξης, αυτοσχέδιας οικογένειας που της παρέχει ασφάλεια, αλλά εγκυμονεί βία όταν εκείνη τολμήσει να παραβεί τους κανόνες της. Μια μέρα, με αφορμή τη γνωριμία της με έναν τουρίστα, θα ξεσπάσει η κόλαση.
ΕΜΕΙΣ ΤΑ ΖΩΑ
Εμείς τα ζώα του Τζερεμάια Ζέιγκαρ (ΗΠΑ): Τρία μικρά αγόρια, καρποί ενός διαφυλετικού γάμου, μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον ενδοοικογενειακής βίας. Ο μικρότερος ανακαλύπτει μια αλλιώτικη σεξουαλικότητα. Αυθεντικός λυρισμός και ευαισθησία σε ένα φιλμ που μοιράζεται συγγένειες με το Moonlight και το Tree of Life και απέσπασε βραβείο ΝΕΧΤ Innovator award στο Φεστιβάλ Σάντανς.
Ισόβιοι δεσμώτες του Άρον Σίμπεργκ (ΗΠΑ): Στα παρασκήνια των γυρισμάτων μιας ταινίας τρόμου, συναντιούνται μια όμορφη σταρ κι ένας άνδρας με παραμορφωμένο πρόσωπο εξαιτίας μιας γενετικής ανωμαλίας. Τα σύνορα φαντασίας-πραγματικότητας καταρρέουν, αφήνοντας το θεατή να αναρωτιέται για το ποια είναι η αληθινή ομορφιά – και όχι μόνο. Ένα φιλμ-έκπληξη με αναφορές στους Τοντ Μπράουνινγκ, Ρόμπερτ Άλτμαν και Ντέιβιντ Λιντς.
Μεϊλί του Ζου Ζου (Ταϊβάν) Διεθνής Πρεμιέρα: H ζωή της Μεϊλί βυθίζεται στο χάος: χάνει τη δουλειά της, η οικογένειά της την εκμεταλλεύεται για χιλιοστή φορά, ενώ η αγαπημένη της σύντροφος, με την οποία συζεί, ξαφνικά την εγκαταλείπει. Κάτι θα σπάσει μέσα της σε ανύποπτο χρόνο. Μέσα από το πρίσμα της έμφυλης ταυτότητας, το φιλμ γίνεται ένα άκρως αποκαλυπτικό καλειδοσκόπιο της ζωής στην σύγχρονη Κίνα.
Σόκρατες του Άλεξ Μοράτο (Βραζιλία) Ευρωπαϊκή Πρεμιέρα: Μετά το θάνατο της μητέρας του, ο έφηβος Σόκρατες περιπλανιέται άφραγκος στο Σάο Πάολο, παλεύοντας να επιβιώσει και να βρει μια νέα οικογένεια, ένα καταφύγιο μακριά από τους δρόμους. Θα γνωρίσει τη σκληρή όψη της ζωής, αλλά και τον έρωτα. Ένας ύμνος ανθρωπιάς και κοινωνικής ευαισθησίας που καθηλώνει. Οι συντελεστές του φιλμ είναι νεαροί 16-20 ετών από τις υποβαθμισμένες κοινότητες της Βραζιλίας, μέλη του Ινστιτούτου Querô της UNICEF. Στην παραγωγή και ο σκηνοθέτης Ραμίν Μπαχράνι (99 Σπίτια).
ΣΟΦΙΑ
Σοφία της Μεριέμ Μπενμπαρέκ (Γαλλία, Κατάρ): Στο Μαρόκο, η νεαρή Σοφία αποκτά ένα μωρό εκτός γάμου, παραβιάζοντας το νόμο. Τώρα πρέπει να παντρευτεί τον πατέρα πάση θυσία. Η ταινία ξεσκεπάζει την υποκρισία που κυριαρχεί στη μαροκινή κοινωνία και είναι ικανή να ανατρέψει κάθε ήθος και κάθε δεδομένο, συμπαρασύροντας ζωές στο όνομα των παραδόσεων. Βραβείο σεναρίου στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του φεστιβάλ Καννών.
Ο ένοχος του Γκούσταβ Μίλερ (Δανία): Κλειστοφοβικό θρίλερ που βλέπεται με κομμένη την ανάσα κι εκτυλίσσεται αποκλειστικά μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός αστυνομικού τμήματος. Ένας αστυνομικός της άμεσης δράσης περιμένει να δικαστεί για ένα σοβαρό παράπτωμα, κινδυνεύοντας να χάσει ό,τι έχει χτίσει στη ζωή του. Ένα βράδυ λαμβάνει τηλεφώνημα από μια γυναίκα που πέφτει θύμα απαγωγής. Χωρίς να φύγει στιγμή από το δωμάτιο, θα προσπαθήσει να τη σώσει, όμως στην πορεία τίποτα δεν είναι όπως ακούγεται. Μια ανελέητη μάχη που δίνεται σε πραγματικό χρόνο, κρεσέντο σασπένς και βραβεία Κοινού στα φεστιβάλ Σάντανς και Ρότερνταμ.
Οι θεριστές του Ετιέν Καλός (Γαλλία, Ελλάδα, Πολωνία, Νότια Αφρική): Ελληνική συμπαραγωγή που ξεχώρισε στο Φεστιβάλ Καννών σε σκηνοθεσία του Νοτιοαφρικανού ελληνικής καταγωγής Ετιέν Καλός. Δυο νεαρά ετεροθαλή αδέλφια από τη λευκή μειονότητα των Αφρικάνερς συγκρούονται στη Νότια Αφρική ως άλλοι Κάιν και Άβελ. Διεκδικούν με κάθε τίμημα την αγάπη και την εύνοια της θρησκόληπτης μητέρας τους, στο σημείο όπου διασταυρώνονται οι δρόμοι της αρετής και της κακίας.
Όλα καλά της Εύα Τρόμπις (Γερμανία): Μια γυναίκα πέφτει θύμα βιασμού. Δεν μιλά σε κανέναν γι’ αυτό και συνεχίζει κανονικά (;) τη ζωή της. Για πόσο όμως; Και με τι σθένος, όταν μάλιστα ο θύτης είναι πλέον κομμάτι της ζωής της; Με αξιοθαύμαστη ειλικρίνεια, η ταινία εξερευνά τα τραύματα που μένουν ανεπούλωτα. Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη στο φεστιβάλ Λοκάρνο.
Ρέι & Λιζ του Ρίτσαρντ Μπίλινγχαμ (Ηνωμένο Βασίλειο): Ο καταξιωμένος φωτογράφος κάνει το κινηματογραφικό ντεμπούτο του με μια συγκλονιστική αυτοβιογραφική διαδρομή στις παιδικές του μνήμες και εστιάζει στους γονείς του: τον αλκοολικό Ρέι και την απρόβλεπτη Λιζ. Μια οικογένεια σε πλήρη αποδόμηση, κι ένας δεσμός από καιρό φθαρμένος που όμως δεν θα χαθεί ποτέ.
Pearl της Έλσα Αμιέλ (Γαλλία): Μια μποντιμπίλντερ προετοιμάζεται σκληρά για τους αγώνες πρωταθλήματος. Μέχρι που επιστρέφει ο πρώην της και της ζητά να προσέξει τον γιο τους, τον οποίο εκείνη έχει να δει χρόνια. Μια μελέτη για τη θηλυκότητα, τα πρότυπα ομορφιάς και τη μητρότητα από τη σκοπιά μιας γενναίας ηρωίδας που ξεπερνά τα όρια του σώματός της.
Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΗΣ
Εκτός από τις παραπάνω 12 ταινίες επιλέχθηκαν και 3 ελληνικές ταινίες για το διαγωνιστικό τμήμα.
Η δουλειά της του Νίκου Labôt (Ελλάδα, Γαλλία, Σερβία): Όταν ο άντρας της χάνει τη δουλειά του, η Παναγιώτα, νοικοκυρά και μητέρα δυο παιδιών, ψάχνει για πρώτη φορά δουλειά και προσλαμβάνεται ως καθαρίστρια σε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο. Παρά τις σκληρές συνθήκες, θα βιώσει μια πρωτόγνωρη αίσθηση οικονομικής και συναισθηματικής ανεξαρτησίας. Για πρώτη φορά θα σταθεί στα πόδια της. Με τους Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Δημήτρη Ήμελλο, Μαρία Φιλίνη, κ.ά.
Φυγαδεύοντας τον Χέντριξ του Μάριου Πιπερίδη (Κύπρος, Γερμανία, Ελλάδα):
Ο Γιάννης ετοιμάζεται να φύγει από την Κύπρο. Όμως ο σκύλος του, ο Τζίμι, διασχίζει την Νεκρή Ζώνη, που χωρίζει τις ελεύθερες περιοχές από τα κατεχόμενα. Επειδή η μεταφορά ζώων από τα κατεχόμενα απαγορεύεται, για να τον φυγαδεύσει πίσω ο Γιάννης θα ζητήσει τη βοήθεια της πρώην του, ενός οικογενειάρχη που μένει στο παλιό του σπίτι και ενός τούρκου λαθρέμπορου. Μαζί θα ζήσουν μια μεγάλη, συγκινητική όσο και αστεία περιπέτεια. Με τους Αδάμ Μπουσδούκο, Βίκυ Παπαδοπούλου, Φάτι Αλ, κ.ά.
ΦΥΓΑΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΕΝΤΡΙΞ
The Waiter του Στηβ Κρικρή (Ελλάδα): O Ρένος είναι ένας επαγγελματίας σερβιτόρος. Μοναχικός και απόμακρος, παραμένει ευλαβικά προσκολλημένος στη ρουτίνα της καθημερινότητάς του. Μέχρι που αυτή θα κλονιστεί από μια αναπάντεχη γνωριμία που θα αλλάξει τις συνήθειές του. Ποτέ πια δεν θα είναι ο ίδιος.. Με τους Άρη Σερβετάλη, Γιάννη Στάνκογλου, Μαρία Καλλιμάνη, Chiara Gensini. Η ταινία συμμετείχε στο τμήμα Works in Progress 2017 της Αγοράς του ΦΚΘ.
Η ΕΚΘΕΣΗ
Οι 15 ταινίες του τμήματος γίνονται επίσης υλικό μιας πρωτότυπης έκθεσης με τίτλο «Caritas Romana: 15 Πράξεις Αφοσίωσης». Το Φεστιβάλ ανέθεσε σε 15 νέους έλληνες εικαστικούς να δουν ο καθένας από μια ταινία του Διαγωνιστικού και να φιλοτεχνήσουν ένα έργο εμπνευσμένο από αυτήν. Τα έργα θα παρουσιαστούν στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης) από τις 3 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου 2018. Οι καλλιτέχνες είναι οι: Δημήτρης Αμελαδιώτης, Μπάμπης Βενετόπουλος, Ζωή Γιαμπουλντάκη, Δημήτρης Εφέογλου, Ηλίας Καφούρος, Αναστασία Μηνά, Ιωάννα Ξημέρη, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Νεφέλη Παπαδημούλη, Κώστας Παππάς, Βάλια Παπαστάμου, Άντα Πετρανάκη, Χαρά Πιπερίδου, Λυσίμαχος Πολυχρονίδης και Νάνα Σαχίνη. Η έκθεση είναι μια διοργάνωση του ΦΚΘ σε συνεργασία με το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.
Επιμελητής: Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Παραγωγή-Γενικός Συντονισμός: Θάνος Σταυρόπουλος.
Εγκαίνια: Σάββατο 3 Νοεμβρίου, 18:00.
THE WAITER