Europeras 1 & 2 στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ

 

Με αφορμή τον εορτασμό των 80 χρόνων από την ίδρυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η Εναλλακτική Σκηνή παρουσιάζει την ημέρα της επετείου, στις 5 Μαρτίου 2020, την εμβληματική μετα-όπερα Europeras 1 & 2 του πάπα της αβανγκάρντ Τζων Κέιτζ για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Πρόκειται για ένα καταιγιστικό παιχνίδι μνήμης, ένα καλειδοσκοπικό οπερατικό κολάζ από 105 άριες, 5 ντουέτα, 1.942 μουσικά αποσπάσματα από 64 όπερες, 14 τραγουδιστές, 12 βοηθούς σκηνής, 26 μουσικούς, 127 κοστούμια, 72 εικόνες αρχείου, 121 σκηνικά αντικείμενα, 101 αποσπάσματα ηχογραφήσεων, 112 σκηνές. Η διάρκεια του θεάματος ανέρχεται στα 135 λεπτά.

Το έργο Europeras 1 & 2, που συνυπογράφουν η σκηνοθέτρια και χορογράφος Ζωή Χατζηαντωνίου και ο εικαστικός Πέτρος Τουλούδης, θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για τρεις παραστάσεις, στις 5, 6 και 7 Μαρτίου 2020. 

Η παράσταση υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) προς την Εναλλακτική Σκηνή.

«Για διακόσια χρόνια οι Ευρωπαίοι μάς έστελναν τις όπερές τους. Τώρα τους τις στέλνω πίσω» Τζων Κέιτζ. 

Γραμμένο την περίοδο 1985-1987, μετά από παραγγελία της Όπερας της Φρανκφούρτης με την επισήμανση να γραφτεί μια όπερα που θα αναιρεί την παράδοσης της όπερας ως είδους, το έργο συνιστά μια δοξαστική όσο και βιτριολική ματιά στο ρεπερτόριο της όπερας του 18ου και 19ου αιώνα.

Στην παράσταση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ τα υλικά που χρησιμοποιεί αποσπασματικά και με τυχαία σειρά ο συνθέτης ανασύρονται από το ιστορικό απόθεμα των ογδόντα χρόνων λειτουργίας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής: ιστορικά κοστούμια, σκηνικά αντικείμενα, πρόσωπα, ήχοι, βίντεο και ένα πλούσιο αρχειακό υλικό φωτογραφιών παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε οπερατικό έργο ενός συνθέτη.

Ειδικά για την παρουσίαση του Europeras 1 & 2 θα γίνει χρήση ολόκληρης της πλατείας της Εναλλακτικής Σκηνής, από την οποία θα έχουν αφαιρεθεί οι θέσεις των θεατών. Οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την παράσταση από τους δύο εξώστες της Εναλλακτικής Σκηνής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, οι θεατές θα μπορούν να κινούνται ελεύθερα στους εξώστες, περιμετρικά της σκηνής και να παρακολουθούν τη δράση από διαφορετικές γωνιές, βιώνοντας έτσι μια σπάνια οπερατική εμπειρία. Ο καθένας θα δει τη δική του εκδοχή των Europeras 1 & 2 ή Your Operas, όπως ονόμασε την όπερά του ο Τζων Κέιτζ. 

Στην παράσταση της Εναλλακτικής Σκηνής τη μουσική διδασκαλία της Αθηναϊκής Συμφωνικής Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ) και των «Νέων της Όπερας» έχει αναλάβει ο αρχιμουσικός Μιχάλης Παπαπέτρου. Η επιλογή ιστορικών φωτογραφιών και ηχογραφήσεων από το αρχείο της ΕΛΣ είναι του Γιάννη Σβώλου, το video mapping του Παντελή Μάκκα, η ανάπτυξη λογισμικού και επιμέλεια ηλεκτροακουστικού ήχου του Γιώργου Μιζήθρα και οι φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου. 

Λίγα λόγια για το Europeras 1 & 2

Το Europeras 1 & 2 παίρνει το όνομά του από τις λέξεις «Europe» και «Opera», υποδηλώνοντας το περιεχόμενό του και ηχώντας σαν «Your Opera» – μια νύξη στις λαϊκές τάσεις του. Οι αριθμοί 1 και 2 του τίτλου παραπέμπουν σε δύο άνισα μέρη – το ένα διάρκειας 90 λεπτών και το άλλο 45.

Το Europeras 1 & 2 είναι, όπως όλα τα έργα του Κέιτζ από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και εξής, φτιαγμένο αποκλειστικά μέσω αλεατορικών διαδικασιών. Οι αλεατορικές διαδικασίες που χρησιμοποιούνται, ωστόσο, είναι ανεπανάληπτα σύνθετες ακόμα και για τον ίδιο τον Κέιτζ, λόγω της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών για τη λειτουργία του «IC», ενός αυτόνομου λογισμικού προγράμματος ειδικά σχεδιασμένο για να προσομοιάζει στη μαντεία του κινεζικού βιβλίου των χρησμών I Τσινγκ.

Το μουσικό «περιεχόμενο» του έργου είναι η παρουσίαση ενός συνόλου από άριες και ντουέτα που ακούγονται ταυτόχρονα με μουσικά αποσπάσματα αποκομμένα από 64 ευρωπαϊκές όπερες του παρελθόντος, από τον Γκλουκ μέχρι τον Πουτσίνι.

Η ομάδα των λυρικών καλλιτεχνών είναι, για τα οπερατικά δεδομένα, κάπως μικρή: 19 τραγουδιστές, 12 χορευτές/αθλητές και μια 24μελής ορχήστρα, χωρίς το συνηθισμένο συγκρότημα εγχόρδων, αλλά με την ασυνήθιστη προσθήκη του τμήματος κρουστών της «Truckera», μιας live ηχογράφησης από 101 διαστρωματωμένα αποσπάσματα από ευρωπαϊκές όπερες.

Τα εξωμουσικά στοιχεία, κι αυτά επιλεγμένα μέσω αλεατορικών διαδικασιών, είναι αυτά που συνήθως συνδέονται με το είδος της όπερας: περίτεχνοι φωτισμοί, κοστούμια και αξεσουάρ, ποικίλες και γεμάτες ζωντάνια σκηνικές δράσεις, χορευτικά ιντερλούδια, καθώς κι ένα ευφάνταστο εναλλασσόμενο σκηνικό. 

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία: Ζωή Χατζηαντωνίου

Εικαστική επιμέλεια χώρου, σκηνικών και ιστορικών κοστουμιών της ΕΛΣ: Πέτρος Τουλούδης

Μουσική διεύθυνση: Μιχάλης Παπαπέτρου

Video mapping: Παντελής Μάκκας

Επιλογή ιστορικών φωτογραφιών και ηχογραφήσεων από το αρχείο της ΕΛΣ: Γιάννης Σβώλος

Ανάπτυξη λογισμικού και επιμέλεια ηλεκτροακουστικού ήχου: Γιώργος Μιζήθρας

Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου 

Με τη συνεργασία των «Νέων της Όπερας». Συμμετέχουν (με αλφαβητική σειρά): Μαρία Γουγούση, Βασίλειος Γκουνέλας, Κωνσταντίνος Ζαμπούνης, Δροσιέλλα Καλούδη, Ανδρέας Καραούλης, Μαξίμ Κλονόφσκι, Λιάνα Κοκόση, Ζωή Λιάπη, Κατερίνα Μήρτσιου, Κατερίνα Μποτώνη, Γιώργος Παπαδημητρίου, Ιουλία Σπανού, Παρασκευή Συκιώτη, Μαρίνος Ταρνανάς 

Βοηθοί σκηνής: Πάνος Αργυρόπουλος, Δάφνη Δούλη, Αλεξάνδρα Δρανδάκη, Γιάννης Εγγλέζος, Δροσιέλλα Καλούδη, Δημήτρης Καραμάνος, Ζωή Λιάπη, Γρηγορία Μεθενίτη, Ελένη Μπότη, Άντα Πουράνη, Στέλλα Τριπολιτάκη, Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος 

Συμμετέχει η Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ) 


ΙΝΦΟ

Europeras 1 & 2 του John Cage

Μουσικό θέατρο

Πρώτη πανελλήνια παρουσίαση για τα 80 χρόνια της ΕΛΣ

5, 6, 7 Μαρτίου 2020 / Ώρα έναρξης: 20.30

Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας*

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

* Καθώς για τις ανάγκες της εγκατάστασης θα έχουν αφαιρεθεί οι θέσεις των θεατών από την πλατεία της Εναλλακτικής, οι θεατές θα μπορούν να παρακολουθούν το θέαμα μόνο από τα θεωρεία της Εναλλακτικής Σκηνής. Η λογική του θεάματος επιτρέπει την εναλλαγή και την ελεύθερη μετακίνηση των θεατών κατά τη διάρκεια του έργου. Ο μέγιστος αριθμός θεατών δεν μπορεί να ξεπεράσει τους 250. Η είσοδος είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, τα οποία θα διανέμονται από τα ταμεία της ΕΛΣ μία ώρα πριν την έναρξη της παράστασης, καθώς και κατά τη διάρκειά της, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις.