Grand Cinema 2020: Η Λίστα του Τάσου

 

Από τον Τάσο Ντερτιλή

Έχουμε ξαναπεί ότι είναι μάλλον αυθαίρετο να κάνεις λίστες ταινιών, προσπαθώντας να ξεχωρίσεις αγαπημένες και κινηματογραφικά ρηξικέλευθες προτάσεις ανάμεσα στο χάος των εκατοντάδων ταινιών που κυκλοφορούν κάθε χρόνο στις αίθουσες. Πόσο μάλλον όταν υπό τις παρούσες συνθήκες πανδημίας και με το εμπορικό κύκλωμα ανενεργό, πολλές από τις «ανακαλύψεις» γίνονται online, σε πλατφόρμες των Φεστιβάλ ή του Netflix και των λοιπών. Με τα παραπάνω δεδομένα και προτάσσοντας το προσωπικό κυρίως γούστο, επιλέγουμε μερικές από τις πολύ αγαπημένες μας ταινίες που προβλήθηκαν στη διάρκεια του «καταραμένου» 2020, μέσα από ένα ευρύτερο πλήθος αξιόλογων κινηματογραφικών προτάσεων. Φυσικά μιλάμε πάντα για ταινίες που αφορούν την εποχή πριν την πανδημία αφού οι περισσότερες είτε είναι παραγωγές του 2019 που άνοιξαν στη χώρα μας μέσα στο 2020 ή γυρίστηκαν μέσα στο 2019 προ πανδημίας. Το σινεμά της πανδημίας ακόμη αναμένεται…

Καταλήξαμε λοιπόν σε μια λίστα ταινιών, άνευ αξιολόγησης πλην της κορυφής, η οποία θεωρούμε, χωρίς να υποτιμούμε τους λοιπούς δημιουργούς, ότι δικαιωματικά ανήκει στον Σαμ Μέντες και την τελευταία ταινία του «1917».

Η εποποιία δύο απλών στρατιωτών στο μέτωπο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου όπου, αντίθετα με την κλασσική αντίληψη των πολεμικών θεαμάτων, ο Σαμ Μέντες και οι πολύτιμοι συνεργάτες του προτιμούν να κατεβάσουν την κάμερα στο ύψος του ανθρώπου μέσα στα χαρακώματα και να κολλήσουν πάνω του, καταγράφοντας βλέμματα, λόγια και ψυχική δύναμη ζωής εν μέσω θανάτου και απώλειας. Από πού να αρχίσεις; Από το περιεχόμενο, τη σύλληψη, την εκτέλεση, το τεχνικό μέρος; Από τις ιδέες και την ψυχή πίσω από αυτή τη χρονολογία-τίτλο μιας μικρής εποποιίας, ενός προσωπικού άθλου σωτηρίας και νίκης του ανθρώπου πάνω στην ισοπεδωτική μηχανή του πολέμου; Ένα instant classic, μια ταινία πολυβραβευμένη που ήδη αγαπήθηκε από το παγκόσμιο κοινό και πέρασε στην Ιστορία.

Και πάμε παρακάτω:

A Vida Invisível (Η Αόρατη Ζωή της Ευρυδίκης Γκουσμάο)

Υποβλητικό και μεγαλόπνοο μελόδραμα εποχής που αποτέλεσε την πρόταση της Βραζιλίας για το Oscar Διεθνούς Ταινίας. Ο Βραζιλιάνος Καρίμ Αϊνούζ, σκηνοθέτης, συγγραφέας και εικαστικός, έρχεται από την Ήπειρο που γέννησε τις telenovelas, τις δακρύβρεχτες τηλεοπτικές σαπουνόπερες και προτείνει μια επιστροφή στο καθαρό, μεγαλόπνοο, παθιασμένο και βγαλμένο από τη ζωή μελόδραμα, αυτή τη φορά σαν φόρο τιμής στην καταπίεση και καταδίκη σε ζωές αόρατες των γυναικών που μεγάλωσαν μέσα στα πλαίσια μιας αυστηρά πατριαρχικής και απόλυτα φαλλοκρατικής κοινωνίας.

J'Accuse (Κατηγορώ !)

Ο Ρομάν Πολάνσκι «ξανακοιτάζει» με ακαδημαϊκή μεγαλοπρέπεια την υπόθεση Ντρέιφους που συγκλόνισε τη Γαλλία στα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτή η υποδειγματική ταινία-αποτύπωμα ενός σύνθετου μίσους, εθνοκαθαρτικού, θρησκευτικού και ταξικού, του οποίου η υπόθεση Ντρέιφους υπήρξε το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, αποτέλεσε το 22ο φιλμ του 86χρονου πλέον Γαλλοπολωνού δημιουργού, επικαιροποιώντας τη σχέση του με τη σημερινή εκφασισμένη πραγματικότητα αλλά και αντανακλώντας την αιώνια προβληματική σχέση του με τη δικαιοσύνη. Μια ταινία που αποπνέει δέος και σεβασμό, διαθήκη και απολογία μαζί ενός αεί κατηγορούμενου καλλιτέχνη, ίσως η τελευταία μεγάλη στιγμή μιας λαμπρής κινηματογραφικής καριέρας και ενός μακρού και ταραγμένου βίου. Η ταραχή συνεχίστηκε με την κατάρρευση της Διοίκησης της Γαλλικής Κινηματογραφικής Ακαδημίας που τόλμησε να προτείνει την ταινία σε 12 κατηγορίες στα Cesar.

Monos (Οι Monos)

Η δεύτερη ταινία του πολυτάλαντου Αλεχάνδρο Λάντες, που υπήρξε η πρόταση της Κολομβίας για το ξενόγλωσσο Oscar της περασμένης χρονιάς, είναι μια εκπληκτική περιπέτεια και ταυτόχρονα μια φιλοσοφική πραγματεία για το έρεβος της ανθρώπινης φύσης.  Μια χώρα βουτηγμένη εδώ και μισό αιώνα σε ένα πολλαπλό ανταρτοπόλεμο που όλο φουντώνει και όλο βρίσκεται σε ύφεση, ένας λαός εξαθλιωμένος, γεμάτος εθνικές και πολιτιστικές ανισότητες, ζωές χαμηλής αξίας και υψηλού κινδύνου, όλα αυτά αποτελούν τον καμβά για την ιστορία μιας ομάδας παιδιών-ανταρτών στον ταραγμένο ψυχισμό των οποίων απεικονίζονται όλα τα παραπάνω στραβά τόσο της χώρας τους όσο και της ανθρωπότητας γενικότερα. Πρέπει να το δεις για να το πιστέψεις!!!

Dylda (Ένα Ψηλό Κορίτσι)

Δυνατό και ανατρεπτικό δράμα για τη ζωή στο Λένινγκραντ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο -υποβολή της Ρωσίας για το Όσκαρ Διεθνούς ταινίας. Ο 29χρονος Καντεμίρ Μπαλαγκόφ μας έχει συνηθίσει στο σινεμά του σοκ ήδη από την πρώτη του ταινία, το Κιρκασιανό «Οι δικοί μου άνθρωποι» του 2017. Εδώ ξεχνάμε τους πρωταγωνιστές των ηρωικών πολεμικών δραμάτων της Σοβιετικής Περιόδου και προσγειωνόμαστε σε έναν κτηνώδη μη-σοσιαλιστικό ρεαλισμό, σε ένα κόσμο ζοφερό που πασχίζει να αποτινάξει από πάνω του την οσμή του θανάτου και να μεταμορφωθεί ξανά σε κοινωνικό σύνολο, που καλείται να συνεχίσει να υπάρχει και να δημιουργεί παρόλη την ψυχική του στειρότητα. Σινεμά-σοκ με εκπληκτικά σαγηνευτικό καλλιτεχνικό περιτύλιγμα. 

Port Authority (Σταθμός: Νέα Υόρκη) 

Η άγρια μεγαλούπολη, ο χορός σαν απελευθέρωση και ένα μεγάλο trans ρομάντζο στην καρδιά του Μανχάταν. Το μεγαλύτερο ΚΤΕΛ των ΗΠΑ δανείζει το όνομά του στον τίτλο του σαγηνευτικού κινηματογραφικού ντεμπούτου της Ντανιέλ Λέσοβιτς, μιας ταινίας που ξυπνά μνήμες από τη μουντή Νέα Υόρκη των 60s του Midnight Cowboy. Ένα τολμηρό, γοητευτικό ντεμπούτο που μας πάει μια βόλτα στην όχι και τόσο wild side για να μας αφηγηθεί την αιώνια ιστορία του boy meets girl, έστω κι αν το girl γεννήθηκε boy. Μοναδική η χημεία του πρωταγωνιστικού δίδυμου (Ο νεαρός Βρετανός πρωταγωνιστής της Δουνκέρκης Fionn Whitehead και η εξαιρετική transgender ηθοποιός και χορεύτρια Leyna Bloom) βάζει φωτιά στην οθόνη.

Συμπληρώνοντας τη λίστα, θα προσθέταμε κάποιες ταινίες που δεν προβλήθηκαν ακόμη σε εμπορικό κύκλωμα αλλά είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μέσα στη χρονιά στις online πλατφόρμες διάφορων φεστιβάλ:

Μιλάμε καταρχήν για δύο επιφανείς ελληνικές παραγωγές που θα μας απασχολήσουν μέσα στο 2021, τα Μήλα του Χρήστου Νίκου και το Digger του Τζώρτζη Γρηγοράκη.

Τα Μήλα που ντεμπουτάρισαν στο φετινό Φεστιβάλ Βενετίας έχουν κάνει ήδη παγκόσμια αίσθηση και η ανάμιξη της Κέιτ Μπλάνσετ στην παραγωγή μόνο καλό θα κάνει στην διεθνή καριέρα μιας απόλυτα Ελληνικής ταινίας που μπορεί να πατάει γερά στη διάσημη greek weird αισθητική αλλά γρήγορα απογειώνεται σε scifi συναισθηματικό έπος με όχημα την μοναδική ερμηνεία του Άρη Σερβετάλη που ο ξένος τύπος παρομοίασε με τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις!

Από την άλλη το Digger, το συγκλονιστικό ντεμπούτο του Τζώρτζη Γρηγοράκη, διαθέτει ερμηνείες υψηλού επιπέδου από τον θρυλικό Βαγγέλη Μουρίκη και τον υπέροχο Αργύρη Πανταζάρα, κορυφαία ατμόσφαιρα που χρωστάει πολλά στη φωτογραφία του Γιώργου Καρβέλα και κυρίως ένα σοφά δομημένο σενάριο που συνδυάζει ιδανικά οικογενειακό δράμα, θρίλερ, κοινωνικοπολιτικό σχόλιο, οικολογικές ανησυχίες και ενίοτε μαύρο κατάμαυρο χιούμορ.

Δύο εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους ταινίες που αξίζουν ωστόσο την ίδια προσοχή και αποδοχή από το ευρύτερο κοινό. 

Δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε το κατά τη γνώμη μας αστυνομικό θρίλερ της χρονιάς: Από τη Δανία έρχεται το Shorta που βραβεύτηκε για τη σκηνοθεσία του στο τελευταίο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ένα αστυνομικό μεταγουέστερν που καταγράφει με ένταση τη νέα Ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων που διαθέτει εκπληκτικά δομημένους χαρακτήρες, καταιγιστική δράση και ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα και δυστυχώς αποδείχτηκε προφητικό αφού γυρίστηκε πριν τη δολοφονία του Φλόιντ που ξεσήκωσε όλη την ανθρωπότητα κατά της αστυνομικής βίας. Αναμένεται εντός του 2021 με ελληνικό τίτλο Παγιδευμένοι. 

Συμπληρώνουμε την δεκάδα με το στρατευμένο και μαχητικό Αμερικάνικο ντοκιμαντέρ Καλωσήρθατε στην Τσετσενία, που βραβεύτηκε με τον Χρυσό Αλέξανδρο στο φετινό online Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στο σκεπτικό της η επιτροπή σημείωνε μεταξύ άλλων: «Αυτό το ανατριχιαστικό ντοκιμαντέρ-θρίλερ αποκαλύπτει μια -σε μεγάλο βαθμό-αγνοημένη ανθρωπιστική κρίση στη μουσουλμανική ρωσική ομοσπονδιακή δημοκρατία της Τσετσενίας, όπου η καταδίωξη ομοφυλοφίλων μαίνεται: τους κυνηγούν, τους φυλακίζουν, τους βασανίζουν και φτάνουν στο σημείο μέχρι και να τους σκοτώσουν, σε μία προσπάθεια εκκαθάρισης της LGBTQ κοινότητας της Τσετσενίας. Η ταινία μάς συστήνει τη θαρραλέα queer κοινότητα που εδρεύει στη Μόσχα, η οποία έχει επικεντρώσει τις δυνάμεις της στη διάσωση ανθρώπων από την Τσετσενία μέσα από ένα τεράστιο και κρυφό δίκτυο διαφυγής που τους οδηγεί στην ασφάλεια». Προσυπογράφοντας τα παραπάνω, σημειώνουμε ότι δεν το χωρά ο νους του ανθρώπου αυτό το ναζιστικής νοοτροπίας σύγχρονο πογκρόμ που αποκαλύπτεται μέσα από τις προσωπικές ιστορίες κάποιων αθώων θυμάτων. Άραγε θα βρει τη θέση του στην επόμενη Οσκαρική πεντάδα; Οψόμεθα! 

Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε άλλες τόσες ταινίες που μας άρεσαν ή να αναφερθούμε σε φιλόδοξες παραγωγές που έχουν κατακλύσει με οσκαρικές αξιώσεις τις μεγάλες πλατφόρμες όπως το Netflix. Θα ήταν μάταιο όμως αφού το σινεμά, το αληθινό σινεμά το φτιαγμένο για τις μεγάλες οθόνες που αυτή τη στιγμή παραμένουν σκοτεινές και πένθιμες, δεν τελειώνει ποτέ ούτε εξαντλείται σε δεκάδες.

Το μόνο που μπορούμε να προσθέσουμε είναι: Βλέπετε ταινίες, ανακαλύψτε, απολαύστε και απαιτείστε τέχνη για ανθρώπους και όχι για καταναλωτές.

Διαβάστε περισσότερα για ταινίες στα επιμέρους άρθρα του Grand magazine.